සටහන: සශිකලා මධුෂාණි
පෙබරවාරි 22; ලෝකය(අවුට්බවුන්ඩ් ටුඩේ) : ලොව පුරා රටවල් 200කට ආසන්න සංඛ්‍යාවක් භාෂා 7,000කට වඩා වැඩ ප්‍රමාණයක් සිය සන්නිවේදන කටයුතු වෙනුවෙන් භාවිතා කරයි.
මෙම අති විශාල භාෂා විවිධත්වය ජාතීන් තමන්ව හඳුනන ආකාරය කෙරෙහි බලපාන අතර ලෝකයේ ජනතාව විසින් කතා කරන සියලුම භාෂා සංරක්ෂණය සහ ආරක්ෂා කිරීමේ අරමුණෙන් සෑම වසරකම, පෙබරවාරි 21 වන දින, එක්සත් ජාතීන් විසින් ජාත්‍යන්තර මව් භාෂා දිනය ලෙස සමරනු ලබයි.
බොහෝ විට ඔවුන්ගේ ඉතිහාසය, භූගෝල විද්‍යාව හෝ සංස්කෘතික අනන්‍යතාවය පිළිබිඹු කරණු ලබන අතර අප්‍රිකානු මහාද්වීපය, ලෝකයේ භාෂාමය වශයෙන් විවිධත්වයෙන් යුත් ප්‍රදේශවලින් එකක් වශයෙන් සලකනු ලබන අතර එහි රටවල් 54ක් පුරා භාෂා 3,000කට ආසන්න ප්‍රමාණයක් කතා කරයි.
බොහෝ අප්‍රිකානු රටවල නම් යටත් විජිත ඉතිහාසය තුළ මුල් බැස ඇති අතර අනෙක් ඒවා පෘතුගීසි සහ අරාබි වෙළඳුන්ගේ සහ අපනයනකරුවන්ගේ බලපෑමෙන් පැන නැගී ඇත.
අප්‍රිකාවේ පැරණිතම රටවලින් එකක් වන ඊජිප්තුව, අරාබි භාෂාවෙන් Masr ලෙස හඳුන්වනු ලබන අතර, එය “Mizraim” යන වචනයෙන් පැමිණේ යැයි සැලකේ, එය කලාපය සඳහා පුරාණ ශිෂ්ටාචාරයේ නමට යොමු දැක්වීමක් වන අතර, එහි අර්ථය “මායිම” හෝ “වරාය” ලෙසද විශ්වාස කෙරේ.
චීනය සඳහා ඉංග්‍රීසි නාමය ක්වින් (හෝ චින්) රාජවංශයෙන් ආරම්භ වූ බව විශ්වාස කෙරේ. කෙසේ වෙතත්, චීනය තුළ, රට “Zhongguo” ලෙස හැඳින්වේ, එය “මධ්‍යම රාජධානිය” හෝ “මධ්‍යම රට” ලෙස පරිවර්තනය කර ඇත, එය චීනය ශිෂ්ටාචාරයේ කේන්ද්‍රස්ථානය ලෙස සම්ප්‍රදායික චීන දැක්ම පිළිබිඹු කරයි.
ඉන්දියාවේ, රට බොහෝ විට භාරත ලෙස හැඳින්වේ, එය වසර 2,000 ක් පමණ පැරණි ශුද්ධ ලියවිලිවල දක්නට ලැබෙන සංස්කෘත යෙදුමකි. රට සඳහා තවත් නමක් හින්දුස්ථාන්, උර්දු භාෂාවෙන් “හින්දුවරුන්ගේ දේශය” යන්නයි. ඉන්දියාව සඳහා ඉංග්‍රීසි නම පැමිණෙන්නේ පුරාණ ඉන්දියානු ශිෂ්ටාචාරයේ ප්‍රධාන ලක්ෂණයක් වන ඉන්දු නදියෙනි.
ජපන් භාෂාවෙන් ජපානය හඳුන්වන්නේ Nihon හෝ Nippon යනුවෙනි. නම පැමිණෙන්නේ “නි” යන්නෙන් අදහස් වන්නේ “සූර්යයා” සහ “හොන්” යන්නෙන් “සම්භවය” යන්නයි, එබැවින් Nihon හෝ Nippon “සූර්යයාගේ සම්භවය” ලෙස පරිවර්තනය කරයි. මෙය චීනයට නැගෙනහිරින් පිහිටි ජපානයේ පිහිටීම ගැන සඳහන් කරයි, එහිදී සූර්යයා නැඟෙන අතර එය “නැගෙන හිරුගේ දේශය” යන රටේ අන්වර්ථ නාමයේ මූලාශ්රය වේ.
යුක්රේනයේ නම පැමිණෙන්නේ පැරණි ස්ලාවික් වචනය “යුක්රේනා” යන වචනයෙන් වන අතර එහි අර්ථය “දේශසීමා” හෝ “කලාපය” යන්නෙන් අදහස් වන්නේ විවිධ අධිරාජ්යයන් සහ රාජධානිවල මායිමෙහි එහි ඓතිහාසික තත්ත්වය පිළිබිඹු කිරීමයි.
අප්‍රිකාව මෙන්ම, උතුරු සහ මධ්‍යම ඇමරිකාවේ බහුතර රටේ නම් වලට යටත්විජිත බලවතුන්ගේ බලපෑම් එල්ල විය, මූලික වශයෙන් ස්පාඤ්ඤය, එක්සත් රාජධානිය, ප්‍රංශය සහ පෘතුගාලය ඒ අතර වැදගත් වේ.
දකුණු ඇමරිකාව’ජල දේශය’එන්සයික්ලොපීඩියා බ්‍රිටැනිකාට අනුව, භාෂා දහසකට වැඩි ප්‍රමාණයක් සහ භාෂාමය පවුල් සියයකට ආසන්න ප්‍රමාණයකට නිවහනවේ. අද දකුණු ඇමරිකාවේ රටවල් දොළහ පුරා භාෂා 200ත් 400ත් අතර ප්‍රමාණයක් කතා කරයි.
ඒ අනුව රටක අනන්‍යතාවය භාෂාව මත තීරණය වේ.
