ලෝක සාගර දිනය අද

සටහන – රෂිකා හෙන්නායක

කොළඹ (LNW): අද ජූනි 8 ලෝක සාගර දිනය වේ. 2023 වසරේ තේමාව වන්නේ “ග්‍රහලෝක සාගරය; වඩදිය වෙනස් වෙමින් පවතී” යන්නයි.

ලෝක සාගර දිනය සැමරීමේ අරමුණ වන්නේ සාගරයට මිනිසාගේ ක්‍රියාවන්හි බලපෑම පිළිබඳව මහජනතාව දැනුවත් කිරීම සහ සාගරය සඳහා පුරවැසියාගේ ලෝක ව්‍යාප්ත ව්‍යාපාරයක් වර්ධනය කිරීමයි.

පෘථිවිය මතුපිට ඇති දැවැන්ත ද්‍රෝණියක පවතින අඛණ්ඩ ලුණු ජල කඳක් ලෙස සාගරය සරලව අර්ථ දැක්විය හැක. සාගර සහ ඒවායේ ආන්තික මුහුද පෘථිවි පෘෂ්ඨයෙන් සියයට 71 කට ආසන්න ප්‍රමාණයක් ආවරණය වන අතර සාමාන්‍ය ගැඹුර මීටර් 3688 කි.

ප්‍රධාන වශයෙන් අත්ලාන්තික්, පැසිෆික්, ඉන්දියානු සහ ආක්ටික් ලෙස සාගර හතරක් ඇත. කෙසේ වෙතත් බොහෝ රටවල් දකුණු සාගරය පස්වන සාගරය ලෙස පිළිගනී. දකුණු සාගරය යනු නවතම නම් වූ සාගරයයි.

සාගරයේ පවතින ජීව විවිධත්වය සාගර ජෛව විවිධත්වය ලෙස හැඳින්වේ. බ්‍රැන්කල්ගේ සිට තල්මසුන්ගේ සිට කොරල්පර දක්වා සියලුම සතුන්, ශාක හා ක්ෂුද්‍ර ජීවීන් එයට ඇතුළත් ය.

ලෝක සාගර විශේෂ ලේඛනයට අනුව මුළු සාගර විශේෂ සංඛ්‍යාව 240 000 ක් පමණ වේ. කොරල්පර සාගරයේ ජීව විද්‍යාත්මකව වැඩිම විවිධත්වය ලෙස සැලකේ.

පෘථිවියේ වාසස්ථාන අවකාශයෙන් 90% ක් සාගරය සපයයි. සාගරය ඔක්සිජන් වලින් 50% ක් ජනනය කරයි.  CO2 විමෝචනයෙන් 25% ක් අවශෝෂණය කරයි. එමෙන්ම විමෝචනය මගින් ජනනය කරන අතිරික්ත තාපයෙන් 90% ක් ග්‍රහනය කරගනී. එබැවින් සාගරය ග්‍රහලෝකයේ පෙනහළු ලෙස හැඳින්වේ.

සමුද්‍ර ධීවර කර්මාන්තය, වෙළෙඳාම, නැව් ගමනාගමනය, සංචාරක ව්‍යාපාරය සහ සංචාර වැනි අංශවලින් බිලියන 3 ක ජනතාවකට ඔවුන්ගේ ජීවනෝපාය ක්‍රම සපයයි.

සාගර දූෂණය වර්තමානයේ වර්ධනය වන ගැටලුවකි. සාගර කැණීම්, තෙල් කාන්දුවීම්, විෂ රසායන ද්‍රව්‍ය සහ කෘෂිකාර්මික අපද්‍රව්‍ය ප්‍රධාන හේතු වේ. සාගර දූෂණය සතුන්ගේ මරණයට හේතු වන අතර ඔක්සිජන් ක්ෂය වීමටද හේතු වේ.

අන් කවරදාටත් වඩා අපට සී ඔෆ් ශ්‍රී ලංකා අපේ මුහුදු කලාපය ගැන අවධානය යොමු කළ යුතු වන්නේ, එක්ස්ප්‍රස් පර්ල් නෞකා විනාශය සමග මුහුදකට එකවර විශාලතම ප්ලාස්ටික් තොගය මුදාහැරි රට අප වීම හේතුවෙනි. අවුරුදු දෙකකට කලින් සිදුවුණ මේ විනාශයෙන් මුහුදට එකතුවුණ ප්ලාස්ටික් පබලු ප්‍රමාණය මෙට්‍රික් ටොන් 1680 කි.

සමස්ත පෘථිවි ගෝලයෙන් ගොඩ බිමට හිමිවන්නේ 29% යි. අනෙක් 71% ක ආධිපත්‍ය ජල ගෝලයට හිමිවෙයි.නමුත් එතරම් ජලයක් මේ පෘථිවි තලය මත තිබුණත්, මිනිස් පරිභෝජනයට ගත හැක්කේ 0.3% ක් තරම් අඩු ජල ධාරිතාවකි.ලෝකයේ පවතින ජල ප්‍රමාණයෙන් 97% ක් ම කරදිය ලෙස සාගරයේ ඇත. පෘථිවියේ විශාලතම ආහාර ගබඩාව හා ඉන්ධන ගබඩාව ලෙසද මහා සයුර හැඳින්වීම වඩාත් නිවැරදි වේ.

වාර්ෂිකව සමස්ත ලෝකයේ සාගර පද්ධතියට එක්වන ප්ලාස්ටික් හා පොලිතීන් ප්‍රමාණය ටොන් මිලියන 8.8 කි.මෙය සියලු  ජීවීන්ට ප්‍රබලතම තර්ජනයකි.

එනිසා , පෘථිවියේ පෙනහළු බඳු මේ විසල් සාගර අප නිතැතින්ම ආරක්ෂා කළ යුතුය . එය සියලු දෙනාගේම වගකීමකි..

රටපුරා සියලු තොරතුරු දැනගන්න එක්වන්න අපගේ Whatsapp Newsroom වෙත??