සටහන – පුලී
දෙසැම්බර් 10, කොළඹ (LNW): 2021 මැයි – ජුනි මාසවල සිදු වූ MV X-Press Pearl ඛේදවාචකය, ශ්රී ලංකාව නූතන යුගයේ මුහුණ දුන් වඩාත්ම විනාශකාරී සමුද්ර ව්යසනයන්ගෙන් එකකි. සිංගප්පූරු ධජය සහිතව එම නෞකාව කොළඹ වෙරළට ඔබ්බෙන් ගිනි ගැනීමෙන්, අන්තරායකර රසායනික ද්රව්ය, ප්ලාස්ටික් සහ සුන්බුන් ඉන්දියන් සාගරයට මුසු වී ගිය අතර, එමඟින් දැවැන්ත පාරිසරික හා ආර්ථික හානියක් ද සිදු විය.
ශ්රී ලංකාවේ වෙරළබඩ ප්රජාවන්ට, සමුද්ර පරිසර පද්ධතිවලට සහ ධීවර කර්මාන්තයට ද එහි බලපෑම වඩාත් පුළුල් ලෙස පැතිරිණි.
වසර හතරකට වැඩි කාලයකට පසුවත්, නීතිමය සහ මූල්යමය ප්රතිවිපාක දිගටම අත්විදිමින් පවතින කාලයක 2025 දී, ශ්රී ලංකාවේ ශ්රේෂ්ඨාධිකරණය මෙම ව්යසනය සම්බන්ධයෙන් වන්දි ගෙවිය යුතු බවට තීන්දුවක් නිකුත් කරන ලදී. එහෙත්, සම්බන්ධ වූ පාර්ශ්වයන් වෙනුවෙන් ක්රියා කරන සිංගප්පූරු මහජන සම්බන්ධතා සහ නීති ආයතන, සිංගප්පූරුවට වන්දි නියෝගයට අනුකූල විය නොහැකි බවට ප්රකාශයක් සිදු කළහ. ඔවුන්ගේ තර්කනය රඳා පවතින්නේ ශ්රී ලංකාවේ පාරිසරික දුක් ගැහැට සම්පූර්ණයෙන්ම ප්රතික්ෂේප කිරීමට වඩා නීතිමය, අධිකරණ බලය සහ පද්ධතිමය තර්ක මාලාවක් මත ය.
- අධිකරණ බල සංකීර්ණතාව සහ ජාතික තීන්දු වල සීමාවන්;
සිංගප්පූරුවේ මෙම ප්රතික්ෂේප කිරීමේ මූලිකවය අධිකරණ බල ගැටලුවක් හා බැඳේ. ශ්රී ලංකාවේ ශ්රේෂ්ඨාධිකරණ තීන්දුව, ශ්රී ලංකාවේ නීතිමය භූමිය තුළ බැඳී සිටියද, සිංගප්පූරු නීතිය යටතේ ස්වයංක්රීය බලයක් නොමැති බව සිංගප්පූරු බලධාරීහු තර්ක කරති. ජාත්යන්තර සමුද්රීය සිදුවීම් සාමාන්යයෙන් රාජ්ය වගකීම, ජාත්යන්තර සම්මුතීන් සහ රක්ෂණකරුවන් මෙන්ම නැව් සමාගම් අතර ගිවිසුම්ගත බැඳීම් ඇතුළත් බහු ස්ථර නීති රාමු යටතට වැටෙනු ඇත.
ශ්රී ලංකාවෙන් පිටත ඕනෑම බලාත්මක කිරීමකට බේරුම්කරණය, ගිවිසුම් මත පදනම් වූ සහයෝගීතාවය හෝ අන්යෝන්ය බලාත්මක කිරීමේ යාන්ත්රණයන් වැනි පිළිගත් නීතිමය මාර්ගයක් අවශ්ය බව සිංගප්පූරුවේ ස්ථාවරයයි. ඔවුන්ගේ දෘෂ්ටි කෝණයෙන් තීන්දුව පිළිගැනීම වෙනත් තැන්වල දේශීය අධිකරණවලට විදේශීය සමාගම් මත ඒකපාර්ශ්විකව වගකීම් පැනවීමට ඉඩ සලසන පූර්වාදර්ශයක් නිර්මාණය කරනු ඇත.
- නීතිමය පූර්වාදර්ශය සහ ගෝලීය නැව් කර්මාන්තය පිළිබඳ කනස්සල්ල;
ලෝකයේ වැදගත්ම සමුද්රීය සහ සැපයුම් කේන්ද්රස්ථානයක් ලෙස සිංගප්පූරුව තම තත්ත්වය පිළිබඳව දැඩි මාන්නයක සිටී. එහි අනුකූලතාවය ගෝලීය නැව් පරිසරය පුරෝකථනය කිරීමේ හැකියාව අඩපණ කළ හැකි අයුරින් ක්රියාත්මක වේ. ජාත්යන්තරව පිළිගත් ක්රියාවලීන් නොමැතිව, ඕනෑම අධිකරණ බලයකින් ලැබෙන තීන්දු මත පදනම්ව නැව් සමාගම්වලට හානි ගෙවීමට බල කළ හැකි නම්, එහි ප්රතිඵලයක් ලෙස ඇති වන අවිනිශ්චිතතාවය ගෝලීය සැපයුම් දාම හරහා ප්රතිරාවය වනු ඇත.
ශ්රී ලංකාවේ තීන්දුව ඇමරිකානු ඩොලර් බිලියන 1 ක් පමණ පෙර නොවූ විරූ විශාලත්වයකින් වන්දි ගෙවීමට නියෝග කිරීමකි. එවැනි ඒකපාර්ශ්වික වගකීමක් පිළිගැනීමෙන් විශේෂයෙන් කොළඹ වැනි ප්රධාන වරායන් ඉන්දියාවේ විජින්ජාම් වැනි නැගී එන මධ්යස්ථානවලින් උපායමාර්ගික අභියෝගවලට මුහුණ දෙන අවස්ථාවක යාත්රා ක්රියාකරුවන් ශ්රී ලංකාව හරහා ගමන් කිරීමෙන් හෝ ලියාපදිංචි වීමෙන් වළක්වා ගත හැකි බවත්, කලාපීය නැව්ගත කිරීමේ තරඟකාරිත්වයේ බලපෑම් ඇති කළ හැකි බවත් සිංගප්පූරු ආයතන අනතුරු අඟවා තිබේ.
- වගකීම සහ අසාර්ථකත්වයේ තරඟය;
සිංගප්පූරුවෙන් එල්ල වන තීරණයන් තනි වගකීමකට වඩා බෙදාගත් ජාත්යන්තර වගකීමක් අවධාරණය කරනු ඇත. ලේඛනවල ඉස්මතු කර ඇති පරිදි, භයානක, කාන්දු වන රසායනික බහාලුමක් මුලින්ම හඳුනාගත් විට, හමාඩ් සහ හසිරා වරායන් විසින් MV X-Press Pearl නෞකාව ආපසු හරවා යවන ලදී.
ශ්රී ලංකා මුහුදු සීමාවට ඇතුළු වීමට පෙර පවා යාත්රාවට රැකවරණය ලබා දීමට මෙම පෙර ප්රතික්ෂේප කිරීම්, ව්යසනය සිදු වූයේ ආයතනික නොසැලකිල්ල නිසා නොව, බහු අධිකරණ බල ප්රදේශ හරහා සමුච්චිත අසාර්ථකත්වයන් නිසා බවට කෙරෙන තර්කයේ ප්රධානත්වයක් උසුලයි.
සිංගප්පූරුවේ මතය අනුව මෙම සිදුවීම් දාමය, පුළුල් ජාත්යන්තර කරුණු සෙවීමේ සහ වගකීම් බෙදා ගැනීමේ ක්රියාවලියක් නොමැතිව, ක්රියාකරු හෝ එහි රක්ෂණකරුවන් මත පමණක් තබා ඇති තනි, මහා පරිමාණ වන්දි ඉල්ලීමක් සඳහා සාධාරණීකරණයට ප්රහාරයක් එල්ල කරයි.
- ගෝලීය සමුද්රීය ප්රතිසංස්කරණ සඳහා අවශ්යතාවය;
සිංගප්පූරු ආයතන මෙම ගැටලුව MV X-Press Pearl නඩුවට වඩා විශාල ලෙස සකස් කර, ඒ වෙනුවට පද්ධතිමය ප්රතිසංස්කරණයක් ඉල්ලා සිටී. ශ්රී ලංකාවේ විශ්ලේෂණයන්හි ද ඉස්මතු කර ඇති පරිදි, ආපදාවට පත් යාත්රාවලට සහාය වීම සඳහා වරායන් සඳහා බැඳී ඇති ජාත්යන්තර බැඳීමක් නොමැතිකම හේතුවෙන් වළක්වා ගත හැකි ව්යසන සිදුවීමට ඉඩ දී ඇති බව ඔවුන් අවධාරණය කරයි.
එබැවින් සිංගප්පූරුව ගෙවීම් ප්රතික්ෂේප කිරීම, වගවීම ප්රතික්ෂේප කිරීමකට වඩා නිසි ගෝලීය ක්රියා පටිපාටි සඳහා අවධාරනය කිරීමක් ලෙස අවධාරණය වනු ඇත.
අවසන් නිගමනය;
සිංගප්පූරුවේ ස්ථාවරය නීතිමය අධිකරණ බලය, කර්මාන්ත ආරක්ෂාව සහ බෙදාගත් ජාත්යන්තර වගකීමේ සංකීර්ණතා තුළ මුල් බැස ඇත. ශ්රී ලංකාව එහි විනාශකාරී පාඩු සඳහා යුක්තිය සහ ප්රතිසංස්කරණය අපේක්ෂා කරයි. MV X-Press Pearl වැනි ඛේදවාචක, බිඳී ගිය ජාතික ප්රතිචාරවලට වඩා පැහැදිලි, බලාත්මක කළ හැකි සහ සහයෝගී යාන්ත්රණයන් සමඟ සපුරාලීම සඳහා ගෝලීය සමුද්රීය ප්රතිසංස්කරණ සඳහා හදිසි අවශ්යතාවය පෙන්වා දීමට ඉවහල් වනු ඇත.
