ඕවින්දි විෂ්මිකා
අප්‍රේල් 15, කොළඹ (LNW): ශ්‍රී ලංකාවේ ජනප්‍රිය ටික්ටොක් නිර්මාණකාරිනියක් වන කලත්මා හිටිහාමිගේ විසින් පසුගිය දිනක පළ කළ සරල වීඩියෝවක් දැන් විශාල නීතිමය සංසන්දනයක් සතු කතාබහකට හේතුවී ඇත. ඒ ප්‍රසිද්ධ පුද්ගලයින් සම්බන්ධ කරගනිමින් අපකීර්තිමත් කතා බෙදා ගැනීමට පරිශීලකයින්ට ආරාධනා කරමින් ඇය දැමූ පෝස්ටුවක් හේතුවෙනි.
දින කිහිපයක් ඇතුළත සමාජ මාධ්‍යය උණුසුම් කළ මෙම සිදුවීම අද වන විට ශ්‍රී ලංකාවේ සමාජ මාධ්‍යයේ අපහාස නීතිය, වගකීම් සහ ප්‍රසිද්ධි හිමිකම් පිළිබඳව දැඩි අවධානයකට ලක්වෙමින් තිබේ.
සතියකටත් අඩු කාලයකදී මිලියන දෙකකට අධික නැරඹුම් වාරයන් ලබාගෙන ඇති මෙම වීඩියෝව එකිනෙකාගේ අදහස් උදහස් 20,000 කට වඩා වැඩි ප්‍රමාණයක් ලබා ඇති පෝස්ටුවකි. ශ්‍රී ලංකාවේ ප්‍රසිද්ධියට පත් පුද්ගලයින් කිහිප දෙනෙකුට එල්ල කර ඇති බරපතල චෝදනා ඇතුළුව එහි අන්තර්ගතය පිළිබඳව පුළුල් විවාදයක් මෙන්ම ඒවාට තර්ජනාත්මක ප්‍රතිචාරයන්ද එහි නොඅඩුව දක්නට ලැබිණි.බොහෝ අදහස්වල පෙන්වා දී ඇත්තේ ප්‍රසිද්ධ චරිතයන්ගේ නම් සහ සැලකිය යුතු චෝදනා ය.
තමාට එරෙහිව පවතින චෝදනා මත, කලත්මා සිය සමාජ මාධ්‍ය ගිණුම් ඔස්සේ විශේෂ ප්‍රකාශයක් නිකුත් කළාය. “මම Gossip එකක් හෝ නින්දාකාරී අදහස් සඳහා වීඩියෝවක් පළ කළේ නැත.” පෝස්ටුවේ පළමු අදහස් කිහිපය ආදරණීය වූ බවත් හුදෙක් විනෝදාස්වාදය සඳහා පෝස්ටුව පළ කළ බවත් ඇය සඳහන් කළාය.
නමුත් ඇය පිළිගන්නා අයුරින්, වීඩියෝව වේගයෙන් ව්‍යාප්ත වීමත් සමඟම පණිවිඩ ප්‍රභවය පාලනය කිරීම අසීරු වී ඇත. “මම මුලදී අනවශ්‍ය ප්‍රකාශයන් මකා දැමුවා. නමුත් 20,000 ක ප්‍රමාණය ඉක්මවුවහොත් එහෙම තනි කෙනෙක්ට පාලනය කරන්න බැහැ,” යැයි හෙතෙම තවදුරටත් පැවසුවාය.
අනපේක්ෂිත ලෙස මේ සිදුවීම නරක අතට හැරෙමින් පැවතිනි. එහි ටික්ටොක් අනුගාමිකයින් ඔවුන්ට හමුවූ ජනප්‍රිය පුද්ගලයින්ගේ හමුවීම් පමණක් නොව, ඔවුන් දන්නා වඩාත්ම මතභේදාත්මක කතාද ඒ ඔස්සේ බෙදා ගන්නා ලෙස ඉල්ලා සිටීමත් ඒ පෝස්ටුවේ ඇතුළත් වූ අතර ඊට මෙලෙස ගිනි අවුලුවන ප්‍රතිචාර රාශියක් ලැබුණි. එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස ශ්‍රී ලංකාවේ තරමක් අප්‍රකට නමුදු ප්‍රබල වූ නීති ක්ෂේත්‍රයේ වූ අපහාස නීතිය යළිත් කරළියට පැමිණ ඇත.
ශ්‍රී ලංකාව අපරාධාත්මක අපහාස නීතිය 2002 වර්ෂය වන විට අහෝසි කළද, සිවිල් අපහාස නීතිය තවමත් ක්‍රියාකාරීව පවතී. නීතිමය අනුකූලව පුද්ගලයෙකුගේ කීර්තියට හානි සිදු වන පරිදි අසත්‍ය තොරතුරු පළකෙරේ නම්, අදාළ පුද්ගලයාට වන්දි ඉල්ලා නඩු පවරිය හැකිය.
මෙහි වැදගත්ම කරුණ වන්නේ “ප්‍රකාශනය” යන සංකල්පයයි. යම්කිසි අපහාසකාරී අදහසක් දක්වන ලෙස තුන්වන පාර්ශ්වයකට ප්‍රකාශ කිරීමෙන් පසුව, එම පුද්ගලයා හට නීතිමය වශයෙන් වගකීම් ඇතිවිය හැක. මේ මත පදනම්ව, නීතිඥයන් කියා සිටින්නේ, කලත්මාගේ වීඩියෝව යටතේ පළ වූ අදහස්, ඇයගේ ගිණුම යටතේ පළ වී ඇති නිසා, ඇය ප්‍රකාශකයෙකු ලෙස සැලකිය හැකි බවයි.එනම් ඇය නීතිමය වශයෙන් එම ක්‍රියාව සම්බන්ධයෙන වගකීමක් දරන බවයි.
නීතිමය විශ්ලේෂකයන්ට අනුව, කලත්මාට එරෙහිව නඩු පැවරීමට නම් ඇය විසින් කිසිදු ප්‍රකාශයක් මකා දැමීමට කිසිදු ආකාරයෙන් උත්සාහයක් නොගත් බවත් ඒවා පවතින බව දැන සිටි නමුත් ක්‍රියා නොකර වගකීම පැහැර හැර ඇති බවට සාධක ඉදිරිපත් විය යුතු බවයි.
තවද නඩුවක් පවරන්නට පෙර, නීතියේ ප්‍රකාරව එන්තරවාසියක් යැවිය යුතු වන අතර එයට පිළිතුරක් නැත්නම්, දිස්ත්‍රික් නියෝජිත අධිකරණයක නඩු පවරිය හැක. එහිදී චූදිත පාර්ශවය විසින් වන්දි මුදල් ලෙස ලක්ෂ 50 කට ආසන්න ප්‍රමාණයක් ගෙවිය යුතු වන අතර ප්‍රසිද්ධ පුද්ගලයින් කිහිප දෙනෙකුට අනිසිදායක මහජන ප්‍රතිචාර එල්ල වූ බැවින් එය තවත් ඉහළටත් යා හැක.
මෙම සිද්ධිය, තරුණ නිර්මාණකරුවන් වටා පවතින නීතිමය සීමාවන් පිළිබඳ දැඩි සිතැඟිමක් ඇති කරයි. මන්ද ඔවුන්ගේ සමාජ මාධ්‍ය ජාලා ඒ පිළිබඳ කිසිදු හෝ දැනුමක් සහ නීතිමය උපදෙස් පිළිබඳ කිසිදු හෝ දැනුමක් නොමැති විශාල ප්‍රේක්ෂක ජනකායකට මාධ්‍ය වේදිකාවක් බවට පත්වී ඇත. සමහරවිට ඇය මෙතරම් දෙයක් බලාපොරොත්තු නොවන්නට පුලුවන! නමුත් දැන් වන විට එය විනාශකාරී හැඟීම් දනවන සුළු තත්ත්වයක් දක්වා උද්ගත විය.
විචාරකයින් තර්ක කරන්නේ, තත්වය උත්සන්න වූ පසු කලාත්මා වීඩියෝව මකා දැමිය යුතුව හෝ අදහස් අක්‍රිය කළ යුතුව තිබූ බවයි. ඇයගේ ආරක්ෂාව වෙනුවෙන් ඇය තවදුරටත් ප්‍රකාශ කළේ “මෙම චෝදනාවලින් සමහරක් සත්‍ය නම් කුමක් කළ යුතුද? ඔවුන්ගේ කථා දැක්විය හැකි ඩිජිටල් අවකාශයක් අවශ්‍ය සැබෑ වින්දිතයින් සිටී නම් කුමක් කළ යුතුද?” යන්නයි.
කෙසේ වෙතත්, අදහස් දැක්වීමේහී ලා කරන ලද කිසිදු ප්‍රකාශයක් අනුමත නොකරන, තහවුරු කරන හෝ ප්‍රතික්ෂේප නොකරන බව ඇය පැහැදිලි කළාය.
නීතිමය ක්‍රියාමාර්ග ගනු ලැබුවත් නැතත්, මෙම සිදුවීම තවදුරටත් ව්‍යාකූල වීමේ අවදානමක් පිළිබඳ කරුණු අවධාරණය වී ඇත. නිර්නාමික පරිශීලකයින් විසින් මිනිත්තු කිහිපයකින් මහජන කීර්ති නාමයට හානි කළ හැකි යුගයක, ඩිජිටල් නිර්මාණකරුවන්ගේ වගකීම් වර්ධනය වෙමින් පවතී. ශ්‍රී ලංකාවේ අන්තර්ජාල පරිශීලකයින් දැන් නිදහස් කථනය සහ කීර්ති නාමයට හානි කිරීම අතර වූ ආතතිය සමඟ පොරබදමින් සිටිති.
කලාත්මාගේ අත්දැකීම රට පුරා ඩිජිටල් නිර්මාණකරුවන්ට අනතුරු ඇඟවීමේ කතාවක් ලෙස සේවය කළ හැකිය. ඇගේම වචන වලින්: “මම වැරදි හේතු නිසා ජනප්‍රිය වී ඇති බව මම දනිමි. නමුත් ඉදිරියට හොඳ දෙයක් සඳහා මෙම වේදිකාව භාවිතා කිරීමට මම බලාපොරොත්තු වෙමි.”
ඩිජිටල් ක්ෂේත්‍රය පරිණාමය වන විට, ඊළඟ සමාජ සංසිද්ධිය විශාල කුණාටුවක් ඇති කිරීමට පෙර එය පාලනය කරන නීති, සම්මතයන් සහ ආචාර ධර්ම සමාජ කළ යුතු බව බොහෝ දෙනාගේ අදහසයි.
