SVAT අහෝසි කිරීම සම්බන්ධයෙන් අපනයනකරුවන් කනස්සල්ල පල කර සිටී,
වැට් බදු ආපසු ගෙවීම් සහ රජයේ ප්‍රතිපත්ති ක්‍රියාත්මක කිරීම සම්බන්ධ ගැටළු අවබෝධ කර ගැනීම
හැඳින්වීම
බොහෝ රටවල අපනයනකරුවන් ගෝලීය වෙළඳපොළ තුළ තරඟකාරීව සිටීමට රජයේ ප්‍රතිපත්ති සහ බදු දිරිගැන්වීම් මත විශ්වාසය තබති. එවැනි එක් ප්‍රතිපත්තියක් වන්නේ වැට් බදු ක්‍රියාවලීන් විධිමත් කිරීම සහ අපනයනකරුවන් සඳහා කාලෝචිත මුදල් ආපසු ගෙවීම් සහතික කිරීම සඳහා නිර්මාණය කර ඇති සරල කළ අගය එකතු කළ බදු (SVAT) ක්‍රමයයි.
නමුත්, මෑතකදී, යෝජිත SVAT අහෝසි කිරීම සම්බන්ධයෙන් අපනයනකරුවන්ගෙන් සැලකිය යුතු පසුබෑමක් ඇති වී තිබේ. ඔවුන්ගේ මෙම පසුබෑමට මූලික හේතු වන්නේ වත්මන් VAT ආපසු ගෙවීමේ ක්‍රියාවලියේ අකාර්යක්ෂමතාව සහ රජයේ ප්‍රතිපත්ති ක්‍රියාත්මක කිරීම කෙරෙහි ඇතැම් බදු ආදායම් නිලධාරීන්ගේ ඇතැම් හැසිරීම් හා ආකල්පයයි.
වර්තමාන SVAT යෝජනා ක්‍රමය යටතේ සුදුසුකම් නොලබන බොහෝ කුඩා හා මධ්‍ය පරිමාණ අපනයනකරුවන් සිටින අතර, එහිදී ඔවුන්ට අපනයනයට ඔවුන්ගේ මිලදී ගැනීම් සඳහා වැට් ගෙවීමට සිදු වූ අතර ඔවුන්ගේ වැට් මුදල් ආපසු ලබා ගැනීමට වසර ගණනාවක් බලා සිටීමට සිදු විය.SVAT ඉවත් කිරීම හේතුවෙන් දැවැන්ත දැවැන්ත බදු මුදලක් ගෙවීමට එකතු වී ඇති අතර, මෙම තත්ත්වය තවදුරටත් උත්සන්න වී ඇති අතර, අපනයනකරුවන් අපනයන ව්‍යාපාරයෙන් සම්පූර්ණයෙන්ම ඉවත් කිරීමේ අවදානමක් ඇත.
පසුබිම:
අපනයනකරුවන් සඳහා SVAT හි පරිපාලන කාර්යභාරයෙහි කාර්‍යභාරය අඩු කිරීම සහ VAT ආපසු ගෙවීම් කඩිනම් කිරීම අරමුණු කරගනිමින් අපනයනකරුවන් සඳහා VAT යාන්ත්‍රණය සරල කිරීම සඳහා SVAT ක්‍රමය හඳුන්වා දෙන ලදී. VAT ආපසු ගෙවීම් ඔවුන්ගේ මුදල් ප්‍රවාහයට සහ මෙහෙයුම් කාර්යක්ෂමතාවයට බලපෑම් කළ හැකි සැලකිය යුතු කාරක ප්‍රාග්ධනයක් නියෝජනය කරන බැවින් අපනයනකරුවන් සඳහා මෙම ක්‍රමය ඉතා වැදගත් වේ.
අපනයනකරුවන් විසින් මෙහිදී පෙන්වා දෙන ප්‍රධාන හේතු,
- වත්මන් VAT ආපසු ගෙවීම් සැකසීමේ අකාර්යක්ෂමතාව
- 2. අපනයනකරුවන්ගෙන් එල්ල වන ප්‍රධාන පැමිණිලිවලින් එකක් වන්නේ වැට් බදු ආපසු ගෙවීම් සැකසීමේ දීර්ඝ කාලීන අකාර්යක්ෂමතාවයි.
බොහෝ අපනයනකරුවන් වාර්තා කර ඇත්තේ නීත්‍යානුකූල වැට් බදු ආපසු ගෙවීම් වසර ගණනාවක් තිස්සේ එකතු වෙමින් පවතින බවත්, සමහර මුදල් ආපසු ගෙවීම් 2023 දක්වා කාලය තුළ ගෙවිය යුතු බවත්ය.
බදු බලධාරීන් මුදල් ආපසු ගෙවීම් ප්‍රමාණයන් විශ්ලේෂණය කර අවසන් කිරීමෙන් පසුව පවා, අදාළ අපනයනකරුවන්ට මුදල් ආපසු ගෙවීම් කිරීමේ මෙම ක්‍රියාවලිය බොහෝ විට දේශීය ආදායම් දෙපාර්තමේන්තුවේ සහ මුදල් දෙපාර්තමේන්තුවේ ඇතැම් නිලධාරීන්ගේ අනුමැතය ලබාදීමේ ක්‍රමවේදයේ ඇති ප්‍රමාද වීම හේතුවෙන් නතර වන බව පෙනේ. මෙම නිලධාරිවාදී බාධකය හේතුවෙන් අපනයනකරුවන්ට ඔවුන්ගේ මුදල් ආපසු ගෙවීම් කාලෝචිතව නොලැබෙන අතර එමඟින් ඔවුන්ගේ මූල්‍ය කටයුතුවලට දැඩි පීඩනයක් එල්ල වේ.
- ආදායම් බදු නිලධාරීන්ගේ ආකල්ප සහ ක්‍රියාමාර්ග.
- රජයේ ප්‍රතිපත්තිමය අරමුණු අනතුරේ හෙළන ආකාරයෙන් ක්‍රියා කරන බව සැලකෙන ඇතැම් ආදායම් බදු නිලධාරීන්ගේ ආකල්පය පිළිබඳව අපනයනකරුවන් කලකිරීමක් ද ඇත. අදාළ ක්‍රියාවලියට අනුව අපේක්ෂා කරන පරිදි මුදල් ආපසු ගෙවීමේ ක්‍රියාවලියට පහසුකම් සැලසීම වෙනුවට, සමහර නිලධාරීන් අනවශ්‍ය බාධක ඇති කරන හෝ අපනයනකරුවන්ගේ බැංකු ගිණුම් වෙත අවශ්‍ය අරමුදල් මාරු කිරීම් අනුමත කිරීමට අපොහොසත් වන බව පෙනේ.මෙය ප්‍රතිපත්තිය ඵලදායී ලෙස ක්‍රියාත්මක කිරීමට ආදායම් බදු දෙපාර්තමේන්තුවට ඇති හැකියාව පිළිබඳව අපනයනකරුවන් අතර අවිශ්වාසයක් ඇතිවී තිබේ.
- දේශීය ආදායම් දෙපාර්තමේන්තුව රජයේ ප්‍රතිපත්ති සමඟ අත්වැල් බැඳගෙන කටයුතු කළ යුතු බවත්, ශ්‍රී ලංකාවෙන් අපනයන පරිමාව වැඩි කළ යුතු බවත්, රටට මහත් සේ වටිනා විදේශ විනිමය ලබා ගත යුතු බවත් අපි විශ්වාස කරමු. SVAT ක්‍රමය අහෝසි කිරීමෙන්අපනයනකරුවන් සිතන්නේ මෙම තත්ත්වය තවත් උග්‍ර විය හැකි බවත්, ව්‍යාපාරය කරගෙන යාමට ප්‍රාග්ධන හිඟයකට මුහුණ දීමට සිදුවනු ඇති බවත්, ඒ වෙනුවට ඔවුන්ට ගෝලීය තරඟකාරිත්වය අහිමි වනු ඇති බවත්ය. අපනයනකරුවන්ගේ ලාභදායිතාවයට අභියෝග කර ඇති මෙම විශාල ප්‍රමාණයේ වැට් බදු ආපසු ගෙවීම් සඳහා පොලී පිරිවැය ද රජය තේරුම් ගත යුතු අතර, එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස ඔවුන් ව්‍යාපාරයෙන් ඉවත් වන අතර, ඒ වෙනුවට සිදුවන්නේ නැවතත් රට දුකට වැටීමයි.
ගෝලීය වශයෙන් ගැනුම්කරුවන් සොයා ගැනීම පහසු කාර්යයක් නොවේ. ජාත්‍යන්තර ගැනුම්කරුවෙකු සොයා ගැනීම සඳහා විශාල මුදලක් වියදම් කිරීමෙන් පසු මේ සඳහා වසර ගණනාවක් අලෙවිකරණය පිළිබඳ අධ්‍යනයක නිරත විය යුතු වේ. වැට් බදු ආපසු ගෙවීම් රඳවා තබා ගැනීමෙන් ඇතැම් දේශීය ආදායම් නිලධාරීන්ගේ මෙම ආකල්පය දූෂණය පිළිබඳව ද සැකයන් ඇති කර තිබුණි. එනම් අදාළ කාර්‍ය සම්පූර්ණ කිරීමට කොමිස් මුදල් බලාපොරොත්තු වීම වැනි දෑයි. එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස SVAT අහෝසි කිරීමේ රජයේ ප්‍රතිපත්තිය කෙරෙහි අපනයනකරුවන්ගෙන් අප්‍රසාදයක් සහ විශ්වාසයක්ද නොමැති විය.
පළමුවෙන්ම සහ ප්‍රධාන වශයෙන්, SVAT අහෝසි කිරීමට පෙර අදාළ අපනයනකරුවන්ට සියලුම නීත්‍යානුකූල VAT ආපසු ගෙවීම් පිළිබඳව රජය වහාම සොයා බැලිය යුතුය.
වර්තමානයේ SVAT අහෝසි කිරීමත් සමඟ බැඳී ඇති මුදල අති විශාලය, නිගමනවලට එළඹීමට පෙර අප විසඳා ගත යුතු ගැටලුව මෙයයි. පළමුව, බදු බලධාරීන් තුළ ක්‍රියාකාරී මුදල් ආපසු ගෙවීමේ පද්ධතියක් සහ SVAT යෝජනා ක්‍රමය අහෝසි කිරීමට පෙර අපනයනකරුවන් අතර විශ්වාසය දිනා ගැනීම සඳහා හොඳ ක්‍රියා පටිපාටියක් නිර්මාණය කිරීමයි.
ශ්‍රී ලංකාවට වටිනා විදේශ මුදල් ගෙන එන වත්මන් අපනයනකරුවන් පීඩනයකට ලක් නොකර මෙම ක්‍රියාවලිය පිළිබඳව සොයා බැලීමට ප්‍රතිපත්ති සැලසුම් නිලධාරීන්ට භාර දිය යුතුය.
අපනයනකරුවන්ට ඇති බලපෑම
නොගෙවූ වැට් බදු ආපසු ගෙවීම් එකතු වීම සහ බදු බලධාරීන්ගේ සහයෝගය නොමැතිකම අපනයනකරුවන් අතර විශ්වාසය පළුඳු වී ඇත.
අපනයනකරුවන් ද්‍රවශීලතාවය පවත්වා ගැනීමට සහ වර්ධනය සඳහා ආයෝජනය කිරීමට කඩිනම් වැට් බදු ආපසු ගෙවීම් මත රඳා පවතී. ප්‍රමාදයන් සහ පරිපාලනමය ගැටළු මුදල් ප්‍රවාහ ගැටළු, තරඟකාරිත්වය අඩුවීම සහ අපනයන මෙහෙයුම් පුළුල් කිරීමට අපනඅපනයනකරුවන් මන්දෝත්සාහයට ලක් කිරීමකි.
SVAT ඉවත් කිරීම සලකා බැලීමට පෙර, නීත්‍යානුකූල වැට් බදු ආපසු ගෙවීම්වල ගොඩගැසී ඇති ප්‍රමාණය පියවා ගැනීම සහ අපනයනකරුවන් තුළ විශ්වාසය නැවත ඇති කිරීම බදු දෙපාර්තමේන්තුවට ඉතා වැදගත් වේ. අපනයන අංශයේ විශ්වාසය සහ මූල්‍ය ස්ථාවරත්වය ඉදිරියට ආරක්ෂා කරමින් රටෙහි ඉලක්ක සහ වෙනස්කම් සිදු කළ හැක්කේ එවිට පමණි.
