සටහන – රෂිකා හෙන්නායක
කොළඹ (LNW): මාධ්‍ය සාකච්ඡාවකදී අනුර කුමාර දිසානායක මහතා පවසා සිටියේ ලෝකයේ දූෂණය ගැන වංචාව ගැන එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානයෙන් විවිධ ප්‍රඥප්ති සම්මත කරන බවත් ,ලෝක බැංකුව ජාත්‍යාන්තර මූල්‍ය අරමුදල ලෝකයේ වංචාව ගැන අවධානය යොමු කර ඇති බවත්ය .
ඔහු වැඩිදුරටත් මෙසේද කියා සිටී.
“අපේ පිරිපහදුවට දාන්න එන සමගාම. තියෙන්නෙ නයිජීරියාවෙ මුඩුක්කුවක. බොරු නම් දාලා මේ එන්නේ රටින් ඇදපු කළු සල්ලි.”
“හම්බන්තොට තෙල් පිරිපහදුවකට සමාගම් හතක් ආවා කියලා නම් හතක් දැම්මා. අපි බැලුවා සමාගම් හත ගැන. එක සමාගමක ඇඩ්‍රස් එක ගූගල් කරලා බලනකොට ඒ සමාගමේ ලියාපදිංචි ලිපිනය තියෙන්නෙ නයිජිරියාවෙ මුඩුක්කුවක.”“ලෝකයේ දූෂණය ගැන වංචාව ගැන එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානයෙන් විවිධ ප්‍රඥප්ති සම්මත කරනවා. ලෝක බැංකුව ජාත්‍යාන්තර මූල්‍ය අරමුදල ලෝකයේ වංචාව ගැන අවධානය යොමු කරලා තියනවා.
හොරකම් කළ ධනය පිටරවල හංගගෙන ඉන්න අයට මේව මෙහෙට ගේන්න ඕන. ඒ නිසා කොහේ හරි තැනක සමාගමක් ලියාපදිංචි කරනවා.ලෝකයේ තියනවා සමාගම් ආකෘතියක්. ඒ ආකෘතිය අනුව ඒ සමාගමේ අයිතිකාරයා කියන්න ඕන නෑ. එහෙම ලියා පදිංචි කරලා හොරකම් කළ ඩොලර්වලින් රාජ්‍ය ආයතන මිල දී ගන්නවා.”
ලාභ ලබන ආයතන පවා මෙලෙස විකිණීමට දමා එම ආයතන විනාශ කළ පාලකයින්ම රජයට ව්‍යාපාර කළ නොහැකි බව පවසමින් ඔවුන්ගේ කළු සල්ලිවලින් එම ආයතන මිල දී ගැනීමේ කූට ව්‍යාපෘතියක් මේ සියල්ල යටින් දියත් වී ඇති බව ඒ මහතා පවසයි. ඔහු පෙන්වා දුන්නේ මෙතෙක් මේ රටේ තේ වතු ටික ඇතුළුව පුද්ගලකරණය කළ බොහෝ ව්‍යාපාර විනාශයට පත්වූවා මිස තිබූ තැනින් දියුණු වූයේ නැති බවයි.
????
මේ පිළිබඳ තොරතුරු විශ්ලේෂණාත්මක බලන කළ, නයිජීරියානු ආයතනික කටයුතු කොමිසමට අනුව ලාගෝස් හි ලියාපදිංචි වූ එක් සමාගමක් අක්‍රියව පවතින අතර පෙට්‍රිචෝර් කැපිටල් හි අධ්‍යක්ෂවරුන් විසින් ඇමෙරිකානු ඩොලර් මිලියන 4.6ක වංචා නඩුවක විත්තිකරුවන් නම් කර ඇත. ශ්‍රී ලංකාවට ප්‍රමිතියෙන් තොර ඉන්ධන සැපයීම හේතුවෙන් විටෝල් සමූහය නැවත නැවතත් අසාදු ලේඛනගත කරයි ඩේලි මිරර් විසින් හම්බන්තොට යෝජිත නව පිරිපහදුව සම්බන්ධයෙන් සිනොපෙක් හැර වෙනත් උනන්දුවක් දක්වන සමාගම් හය පිළිබඳව පර්යේෂණයක් සිදු කරන ලද අතර, එක් සමාගමක් ද ‘අක්‍රිය’ ලෙස ලැයිස්තුගත කර තිබීමෙන් විශේෂ හෙළිදරව් කිරීම් සොයා ගන්නා ලදී. පර්යේෂණයේ ප්‍රථිඵල පහත දැක්වේ. Grant & Shearer නයිජීරියාවේ Grant & Shearer Ltd, කොටස් වලින් සීමා වූ පුද්ගලික සමාගමක් ලෙස වර්ගීකරණය කර ඇති භාණ්ඩ වෙළඳ සමාගමක් ලෙස ලැයිස්තුගත කර ඇත. 1992 හි සංස්ථාපිත කරන ලද, සමාගම දැනට නයිජීරියානු ආයතනික කටයුතු කොමිසමේ අක්‍රිය ලෙස ලැයිස්තුගත කර ඇත. සමාගමේ අවසන් වරට 2009 කොමිෂන් සභාව සමඟ ලියාපදිංචි කළ ලිපිනය, දැනට Google Street view හි සෙවූ විට නයිජීරියාවේ Lagos හි මුඩුක්කු ප්‍රදේශයක් පෙන්වයි. Grant & Shearer ගේ ව්‍යාපාර ලියාපදිංචි අංකය ABDUL RAZAK ENT නම් තවත් ව්‍යාපාරික ආයතනයක් සමඟ ද සම්බන්ධ කර ඇති අතර එය ද අක්‍රිය වේ. Petrichor Capital Sdn Bhd 2017 දී ලියාපදිංචි වූ Petrichor Capital Sdn Bhd, එක්සත් රාජධානියේ කාර්යාලයක් සමඟ මැලේසියාවේ එහි ප්‍රධාන ව්‍යාපාරික ස්ථානය ලැයිස්තුගත කරයි. සමාගමේ අධ්‍යක්ෂවරුන් 2021 දී නිව් යෝර්ක් දකුණු දිස්ත්‍රික්කය සඳහා එක්සත් ජනපදයේ දිස්ත්‍රික් උසාවියේ ගොනු කරන ලද අධිකරණ නඩුවක විත්තිකරුවන් ලෙස නම් කරන ලදී. එක්සත් ජනපදයේ ප්‍රමුඛ පෙළේ ආහාර සේවා සහ ආරක්ෂණ උපකරණ ආනයනකරුවෙකු චෝදනා කළේ Petrichor විත්තිකරුවන් එක්ව එක්සත් ජනපද සමාගමට ඩොලර් මිලියන 4.6 කට වඩා වංචා කිරීමේ වංචනික ක්‍රමයක නිරත වූ බවයි. උසාවි ලේඛනවලට අනුව, පුද්ගලික ආරක්ෂක උපකරණ (PPE) හිඟ වූ විට COVID-19 වසංගතයේ උච්චතම අවස්ථාවෙහිදී මෙම ගිවිසුම සිදු කර ඇත.
Petrichor විත්තිකරුවන් ගනුදෙනුවකට සම්බන්ධ වූ අතර එහිදී සමාගමට නයිට්‍රයිල් ආරක්ෂණ අත්වැසුම් සැපයීම සඳහා මුදල් ගෙවූ නමුත් ප්‍රසම්පාදනය ලබා දීමට අපොහොසත් විය. විටෝල් සමූහය Vitol සමූහය බලශක්ති සහ භාණ්ඩ සමාගමක් වන අතර එය ලොව විශාලතම ස්වාධීන තෙල් වෙළෙන්දා ලෙසද පිළිගැනේ. විටෝල් බොරතෙල් සහ නිෂ්පාදන වෙළඳාම, නැව්ගත කිරීම, පිරිපහදු කිරීම, පර්යන්ත සහ ආයෝජන සේවා සපයන අතර එහි විශාලතම කාර්යාල ජිනීවා, හූස්ටන්, ලන්ඩන් සහ සිංගප්පූරුවේ පිහිටා ඇත. කෙසේ වෙතත්, ශ්‍රී ලංකාවට ඩීසල් සහ පෙට්‍රල් ආනයනය කිරීමේ කොන්ත්‍රාත්තු ලබා දී ඇති සිංගප්පූරුව පදනම් කරගත් Vitol Asia Pte Ltd සමාගම කිහිප වතාවක් අසාදු ලේඛනගත කර ඇත. අපද්‍රව්‍ය ලිහිසි තෙල් මිශ්‍ර කරන ලද අධි සල්ෆර් ඉන්ධන තෙල් තොගයක් සැපයීම හේතුවෙන් සමාගම ප්‍රථම වරට අසාදු ලේඛනගත කරනු ලැබුවේ 2009 වසරේදීය. විටෝල් පසුව 2011 දී ලංකා ඛනිජ තෙල් නීතිගත සංස්ථාවට ඩොලර් 150,000 ක් ගෙවා ඇත. 2012 දී මෝටර් රථ රියදුරන්ගේ පැමිණිලි සිය ගණනක් මත එවකට ඛනිජ තෙල් කර්මාන්ත අමාත්‍ය සුසිල් ප්‍රේමජයන්තගේ අනුමැතිය මත විටෝල් නැවත වරක් අසාදු ලේඛනගත වී ඇත.
