සටහන: සශිකලා මධුෂාණි
අප්‍රේල් 03; ලෝකය(අවුට්බවුන්ඩ් ටුඩේ) : එක්සත් ජනපද ජනාධිපති ඩොනල්ඩ් ට්‍රම්ප් ලොව රටවල් පුරා පනවන ලද තීරුබදු හේතුවෙන් ඒ ඒ රටවල විශාල ආර්ථික කැළඹීමක් සිදුවනු ඇතැයි ජාත්‍යන්තර මාධ්‍ය වාර්තා කර තිබේ.
ජනාධිපති ට්‍රම්ප් චීනය වෙනුවෙන් පනවන ලද 54%ක බදු වහාම අවලංගු කරන ලෙස චීන වාණිජ අමාත්‍යාංශය වොෂින්ටනයෙන් ඉල්ලා තිබේ. මෙම බදු එක්සත් ජනපද අවශ්‍යතා සහ ජාත්‍යන්තර සැපයුම් දාමයන්ට හානි කරන බවත්, වෙළඳ යුද්ධයක ජයග්‍රාහකයෙකු නොමැති බවත්, මෙම බදු සමස්ත ගෝලීය ආර්ථික සංවර්ධනයට අනතුරක් වන බවයි ඔවුන් වැඩිදුරටත් සඳහන් කර තිබුණේ, කෙසේ නමුත්, බීජිනය ප්‍රති-පියවර පොරොන්දු වී තිබේ.
ඩොනල්ඩ් ට්‍රම්ප් එක්සත් රාජධානියට 10% ක තීරුබදු පනවා ඇති අතර එබැවින් තීරුබදු නිසා රැකියා දහස් ගණනක් අහිමි වීමේ අවධානමක් සම්බන්ධයෙන් එක්සත් රාජධානිය අනතුරු අඟවා තිබේ.
දකුණු කොරියාව ආසියාවේ සිව්වන විශාලතම ආර්ථිකය බ්‍රහස්පතින්දා එක්සත් ජනපදයට කරන අපනයන සඳහා 25% ක තීරුබදු පනවා ඇති අතර දකුණු කොරියාවේ වැඩබලන ජනාධිපති හැන් ඩක්-සූ මේ සම්බන්ධයෙන් සඳහන් කර තිබුණේ, තමා සිය ආර්ථික හා ආරක්ෂක උපාය මාර්ග කාර්ය සාධක බලකායේ හදිසි රැස්වීමක් කැඳවා තීරු බදු අර්බුදයට කඩිනමින් විසඳුම් ලබා දෙන ලෙස නියෝග කළ බවයි.
වෙළඳ යුද්ධයේ නවතම වටයෙන් මෝටර් රථ කර්මාන්තයට විශේෂයෙන් දැඩි ලෙස පහර වැදීමට අපේක්ෂා කරන අතර, ප්‍රමුඛ පෙළේ මෝටර් රථ නිෂ්පාදකයින් වන හුන්ඩායි සහ ජීඑම් කොරියාව එක්සත් ජනපද අපනයනවල පහත වැටීමක් දකිනු ඇතැයි අපේක්ෂා කෙරේ. දකුණු කොරියාව පසුගිය වසරේ එක්සත් ජනපදයට ඩොලර් බිලියන 34.74 ක් වටිනා මෝටර් රථ අපනයනය කර තිබේ.
ජපානය ද එක්සත් ජනපදයට විශාලතම ආයෝජන ප්‍රමාණයක් සිදු කරන රටක්වන අතර එරට වෙනුවෙන් පනවන ලද 24%ක බදු සම්බන්ධයෙන් ජපාන අගමැති ෂිගේරු ඉෂිබා සඳහන් කර තිබුණේ, තීරුබදු අතිශයින්ම කණගාටුදායක බවත්, එක්සත් ජනපදය විසින් ගනු ලැබූ ඒකපාර්ශ්වික තීරුබදු පියවර අතිශයින්ම කණගාටුදායක බවයි. ජපානය එක්සත් ජනපදයට අපනයනය කරන භාණ්ඩ වලින් 30% කට වඩා වැඩි ප්‍රමාණයක් වාහන වන බැවින්, බදු පැනවීම ජපන් මෝටර් රථ සහ වාහන අමතර කොටස් නිෂ්පාදකයින්ට සැලකිය යුතු බලපෑමක් ඇති කරනු ඇතැයි අපේක්ෂා කෙරේ,
ඩොනල්ඩ් ට්‍රම්ප් ඉන්දියාව වෙනුවෙන්ද 26%ක තීරු බදු පනවා ඇති අතර එරට වාණිජ අමාත්‍යාංශය තීරුබදු වල බලපෑම විශ්ලේෂණය කරමින් සිටින අතර ට්‍රම්ප්ගේ තීරුබදු හේතුවෙන් ඩොලර් බිලියන 14 කට ආසන්න ඉලෙක්ට්‍රොනික නිෂ්පාදන සහ ඩොලර් බිලියන 9 කට වඩා වටිනා මැණික් හා ස්වර්ණා භරණ, රෙදිපිළි සහ තොරතුරු තාක්ෂණ කර්මාන්ත ද නව තීරුබදු මගින් බලපෑමට ලක්වන ඉහළම අංශ ලෙස සැලකේ,
ඕස්ට්‍රේලියාව වෙනුවෙන් පනවන ලද 10%ක තීරු බදු සම්බන්ධයෙන් අගමැති ඇන්තනි ඇල්බනීස් සඳහන් කර තිබුණේ, දෙපාර්ශවය අතර බදු ශුන්‍ය විය යුතු බවත්, ට්‍රම්ප්ගේ පරිපාලනයේ තීරුබදු වලට තර්කානුකූල පදනමක් නොමැති බවත් එය මිතුරකුගේ ක්‍රියාවක් නොවන බවත්ය.
තායිවානය සම්බන්ධයෙන්ද පනවා තිබු 32%ක තොරුබදු සම්බන්ධයෙන් එරට කැබිනට් මණ්ඩලය කනස්සල්ල ප්‍රකාශ කර තිබු අතර එය තායිවානයේ ආර්ථිකයට විශාල බලපෑමක් ඇති කරණු ඇතැයි අපේක්ෂා කරණ අතර බ්ලූම්බර්ග් ආර්ථික විද්‍යාඥයින් පුරෝකථන කර තිබුණේ, දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 3.8% ක හැකිලීමක් සිදුවිය හැකි බවයි. තායිවානය මේ සම්බන්ධයෙන් එක්සත් ජනපද රජය සමඟ සාකච්ජා කිරීමට ඔවුන් කටයුතු කරනු ඇතැයි සැලකේ.
කෙසේ නමුත් නව බදු ප්‍රක්ෂයට පත් කරමින් ජනාධිපති ට්‍රම්ප් සඳහන් කර තිබුණේ, 2025 අප්‍රේල් 2 වන දින, ඇමරිකානු කර්මාන්තය නැවත ඉපදුණු දිනය ලෙස, ඇමරිකාවේ ඉරණම නැවත ලබා ගත් දිනය ලෙස සදහටම මතකයේ රැඳෙනු ඇති බවයි.
