රෂිකා හෙන්නායක අප්‍රේල් 13 ,ලෝකය (අවුට්බවුන්ඩ් ටුඩේ):
දකුණු හා නැගෙනහිරින් මායිම් වන ලඳු කැලෑ බිම්වලට වෙනස්ව, ඇමසෝනියානු ද්‍රෝණියේ පෘථිවියේ විශාලතම ශාක විශේෂ සහ සත්ව ජීවීන් බහුල වේ. ඇමසෝනියානු කලාපයට විශාල වැසි වනාන්තර ප්‍රදේශ, පුළුල් ලෙස විසිරී ඇති තෘණ බිම් සහ ඩෙල්ටාවේ වඩදිය බාදියෙහි කඩොලාන වගුරු බිම් ඇතුළත් වේ.
බොහෝ විශේෂවල තනි ශාක බහුලව විසිරී ඇති බැවින්, අංගමාරය සහ අනෙකුත් ස්වාභාවික තර්ජන ඒවාට සීමිත හානියක් පමණක් සිදු කරයි. ඇමසෝනියානු වනාන්තරයේ සාමාන්‍ය අක්කරයක (හෙක්ටයාර 0.4) ගස් විශේෂ 250 ක් හෝ ඊට වැඩි ප්‍රමාණයක් අඩංගු විය හැකිය (ඊට වෙනස්ව, ඊසානදිග එක්සත් ජනපදයේ වනාන්තර අක්කරයක විශේෂ දුසිමක් පමණක් තිබිය හැකිය).
https://www.britannica.com/video/Anacondas-tarantulas-scarlet-ibis-leaf-cutter-ants-skimmers/-59810
යෝධ ඇමසෝනියානු ගස්වල ඔටුනු පහළ වියන් ස්ථර කිහිපයකට ඉහළින් පාහේ සංවෘත වියනක් සාදයි, ඒ සියල්ල ඒකාබද්ධ වී හිරු කිරණවලින් සියයට 10 කට වඩා පහළ බිමට ළඟා වීමට ඉඩ නොදේ. එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස, බිමට වඩා වියන් ස්ථරවල වැඩි ශාක හා සත්ව ජීවීන් දක්නට ලැබේ. උසම ගස් අඩි 150-200 (මීටර් 45-60) දක්වා ඉහළ යා හැකි අතර විවිධ එපිෆයිට්, බ්‍රොමෙලියඩ් සහ ලියානා වලින් සරසා ඇති අතර, ඒවායේ අතු කෘමීන්, සර්පයන්, ගස් ගෙම්බන්, වඳුරන් වර්ග රාශියක් සහ විස්මිත විවිධ පක්ෂීන් ඇතුළු සත්ව ජීවීන්ගෙන් පිරී ඇත.ප්‍රධාන ඇමසන් නාලිකාව ආසන්නයේ කුරුළු විශේෂ සිය ගණනක් කූඩු කරන අතර, කිඹුලන්, ඇනකොන්ඩා, බෝවා කොන්ස්ට්‍රික්ටර්, කැපිබරා සහ කුඩා උරගයින් සහ ක්ෂීරපායින් කිහිපයක් ගං ඉවුරු දිගේ දක්නට ලැබේ.
ජලයේ මැනටීස්, මිරිදිය ඩොල්ෆින් සහ හඳුනාගත් මත්ස්‍ය විශේෂ 1,500 ක් පමණ සිටින අතර, ඒවාට පිරානා වර්ග බොහොමයක්, විදුලි ඊල් සහ කැට්ෆිෂ් විශේෂ 450 ක් පමණ ඇතුළත් වේ. හඳුනා නොගත් විශේෂ සිය ගණනක් ද තිබිය හැකිය.
ලොව විශාලතම මිරිදිය කැස්බෑවා වන කහ-හිස් පැති බෙල්ල (පොඩොක්නෙමිස්) ඇමසන් වනයේ ද වාසය කරයි. එහි සාමාන්‍ය බර රාත්තල් 150 (කිලෝග්‍රෑම් 70) ක් වන අතර මැඩගස්කර දූපත හැර අනෙකුත් සෑම තැනකම වඳ වී ගොස් ඇත.
කලක් දේශීය ඉන්දියානුවන්ගේ ආහාර වේලෙහි ප්‍රධාන ස්ථානයක් වූ කැස්බෑවන් දැන් වඳවීමේ තර්ජනයට ලක්ව ඇත. නමුත් ඔවුන් ඔවුන්ගේ මස් සඳහා නීති විරෝධී ලෙස දඩයම් කිරීම දිගටම කරගෙන යයි.
මනස්කාන්ත දර්ශන වලින් පිරීගිය ඇමසෝනියා විටෙක නෙත් අදහා ගත නොහැකි ස්භාධහමේ නමක් නැති නිර්මානයක් කීවොත් නිවැරදියි.
