සටහන: සශිකලා මධුෂාණි
ඔක්තෝබර් 01; ලෝකය(අවුට්බවුන්ඩ් ටුඩේ) : 1924 ඔක්තෝබර් 01වන දින ඇමරිකාවේ උපත ලද දේශපාලනඥයෙක් සහ මානව හිතවාදියෙකු වන හිටපු 39 වැනි ජනාධිපති ජේම්ස් අර්ල් කාටර් ජූනියර් අද සිය 100 වෙනි උපන්දිනය සමරමින් ලෝක වාර්තාවක් තබා තිබේ.
එනම් එක්සත් ජනපද ඉතිහාසයේ දීර්ඝතම කාලයක් ජීවත් වූ ජනාධිපතිවරයා මෙන්ම වයස අවුරුදු 100 දක්වා ජීවත් වූ පළමු ජනාධිපතිවරයා වශයෙනි.
කාටර් ඉපදී හැදී වැඩුණේ ජෝර්ජියාවේ ප්ලේන්ස් හි ය. ඔහු 1946 දී එක්සත් ජනපද නාවික ඇකඩමියෙන් උපාධිය ලබා එක්සත් ජනපද නාවික හමුදාවේ සබ්මැරීන් සේවයට සම්බන්ධ විය. කාටර් තම හමුදා සේවයෙන් පසු නිවසට පැමිණ තම පවුලේ රටකජු වගා කිරීමේ ව්‍යාපාරය නැවත පණ ගැන්වීය.
අභිමානවත් රටකජු වෙළෙන්දකු ලෙස සිය ජීවිකාව ඇරඹි කාටර් 1971 සිට ජෝර්ජියාවේ 76 වැනි ආණ්ඩුකාරවරයා විය. ඉන් අනතුරුව 1975, සහ 1963 සිට 1967 දක්වා ජෝර්ජියා ප්‍රාන්ත සෙනෙට් සභිකයෙකු වූ අතර 976 ජෝර්ජියාවෙන් පිටත එතරම් ප්‍රසිද්ධ නොවූ අඳුරු අශ්ව අපේක්ෂකයෙකු ලෙස කාටර් ඩිමොක්‍රටික් නාමයෝජනා දිනාගත් අතර වත්මන් රිපබ්ලිකන් පක්ෂයේ ජනාධිපති ජෙරල්ඩ් ෆෝඩ් යන්තමින් පරාජයට පත් කරමින් ජනාධිපතිවරයා වශයෙන් තේරී පත්විය.
වාර්ගික වෙන් කිරීමට විරුද්ධ වූ කාටර් වර්ධනය වන සිවිල් අයිතිවාසිකම් ව්‍යාපාරයට සහය දුන් අතර ඩිමොක්‍රටික් පක්ෂය තුළ ක්‍රියාකාරිකයෙකු බවට පත්විය. සිය පාලන කාලය තුළ සංරක්ෂණය, මිල පාලනය සහ නව තාක්ෂණය ඇතුළත් ජාතික බලශක්ති ප්රතිපත්තියක් නිර්මාණය කිරීම, ඔහුගේ පරිපාලනය විසින් එක්සත් ජනපද බලශක්ති දෙපාර්තමේන්තුව සහ අධ්‍යාපන දෙපාර්තමේන්තුව පිහිටුවන ලදී. ඉරාන ප්‍රාණ ඇපකරුවන්ගේ අර්බුදය, බලශක්ති අර්බුදය, ත්‍රී මයිල් අයිලන්ඩ් අනතුර, නිකරගුවානු විප්ලවය සහ ඇෆ්ගනිස්තානය සෝවියට් ආක්‍රමණය මගින් ඔහුගේ ජනාධිපති ධූර කාලය අවසන් විය.
එමෙන්ම කටාර් විසින් සෝවියට් දේශයට එරෙහිව ධාන්‍ය සම්බාධක පැනවීම, කාටර් මූලධර්මය ප්‍රකාශ කිරීම සහ 1980 මොස්කව්හි පැවති ගිම්හාන ඔලිම්පික් උළෙල බහුජාතික වර්ජනයට නායකත්වය දීම මගින් සීතල යුද්ධය උත්සන්න කළේය. ඔහු 1980 ජනාධිපතිවරණයෙන් රිපබ්ලිකන් අපේක්ෂක රොනල්ඩ් රේගන්ට පරාජය විය.
ජනාධිපති ධුරයෙන් ඉවත් වූ පසු, කාටර් මානව හිමිකම් ප්‍රවර්ධනය සහ පුළුල් කිරීම සඳහා කාටර් මධ්‍යස්ථානය පිහිටුවීය; 2002 දී ඔහුට අදාළ කටයුතු සඳහා නොබෙල් සාම ත්‍යාගය හිමි විය.
2022න් අනතුරුව මොළයේ පිළිකාවකින් පෙළුණු කාටර් එයට ප්‍රතිකාර ලබා ගැනීමේන් සුව වූ අතර “A Full Life: Reflections at Ninety” නමින් ස්වයං චරිතාපදානයක් ප්‍රකාශයට පත් කළ ඔහු ග්‍රැමී සම්මානයක් දිනා ගැනීමට සමත් විය.
මෙලෙස සිය ජේෂ්ඨ විය පසු කළ ජනාධිපතිවරයාගේ උපන්දිනයට ගෞරවයක් වශයෙන් වෙරළ තීරයේ සිසුන් 4000 කට වැඩි පිරිසක් නිර්මාණශීලී වී හිටපු ජනාධිපතිවරයා සැමරීම සඳහා අතින් අඳින ලද උපන්දින කාඩ්පත් යවා තිබු බවයි ජාත්‍යන්තර මාධ්‍ය වාර්තා කරන්නේ,
