දර්ශනය හදාරන ශිෂ්‍යයෙකුට ඔහුගේ මහාචාර්යවරයාගේ දියණිය කෙරෙහි ආදරයක් ඇති වෙනවා. ක්‍රෂ් එකක් කියමු. ඒ කියන්නේ ඔහුගේ උපයෝගීතාවය වැඩි කරගත හැකි දෙයක් සඳහා නොසංසිඳුණු ඉල්ලුමක් ඇති වෙනවා.
දැන් මේ ශිෂ්‍යයා තමන්ගේ හිතේ ඇති වුනු ආදරය හිමි ගන්නා ආකාරය ගැන හිත හිතා ඉන්න කාලයේදී, ඒ කියන්නේ වටේ යමින් ට්‍රයි කරන කාලයේදී, ඔහුට ඒ සඳහා අනගි අවස්ථාවක් ලැබෙනවා. නොසංසිඳුණු ඉල්ලුමක් ඇති විට ඒ ඉල්ලුම සපුරා ගත හැකි අවස්ථාවන් ගැන හොයා බැලීමක්ද වෙනවනේ. ඒ රජකුමරාගේ බාල් නැටුමට ඈ සමඟ සහභාගී වීම.
නමුත් මේ සඳහා මහාචාර්යවරයාගේ දියණියගේ කැමැත්ත ලැබෙන්නේ එක් කොන්දේසියක් සම්පූර්ණ කළොත් පමණයි. ඒ ඇයට රතු රෝස මලක් දීම. මිලක් නොගෙවා නිකම්ම යමක් ලබා ගන්න බැහැනේ. No free lunch! වෙනත් තරුණියන් වගේම මේ තරුණියද ගණන් උස්සනවා. සමහර විට කඩේ යැවීමක් වෙන්නත් පුළුවන්.
“If I bring her a red rose she will dance with me till dawn. If I bring her a red rose, I shall hold her in my arms, and she will lean her head upon my shoulder, and her hand will be clasped in mine.”
“මම ඇයට රතු රෝස මලක් දුන්නොත්, ඈ මා සමඟ රැය පහන් වන තුරු නටයි. මම ඇයට රතු රෝස මලක් දුන්නොත්, මා ඇගේ බඳ වටා අතක් දමා ගෙන සිටිද්දී ඇය මගේ අනෙක් අත ඇගේ අතේ පටලවාගෙන මගේ උරහිස වෙත හිස තියයි.”
නිකම්ම මනෝ පාරක් පමණක් වුනත් කොයි තරම් සුන්දර හැඟීමක්ද?
හැබැයි කොස්සක් තියෙනවා. ශිෂ්‍යයාගේ වත්තේ එකම එක රතු රෝස මලක්වත් නැහැ. ඒ කියන්නේ රෝස මලකට ඉල්ලුමක් තිබුණාට සැපයුමක් නැහැ.
රතු රෝස මලක් හොයා ගන්න විදිහක් නැති බව මතක් වෙද්දී කුමාරයාගේ ඇස් කඳුලෙන් පිරෙනවා. මොකද මේ ශීත කාලය. ගස් වල කොළ හැලිලා. නැවත රෝස මල් පිපෙන්නේ වසන්ත කාලයේදී. රෝසමල් වලට තියෙන්නේ වාරික සැපයුමක් (seasonal supply). නමුත් බාල් නැටුම තියෙන්නේ හෙට. රෝස මල අවශ්‍ය හෙට. මාස තුනක් බලා ඉන්න බැහැ. අවශ්‍ය වෙලාවට සැපයුමක් නැත්නම් එයින් ඉල්ලුම සැපිරෙන්නේ නැහැ. අර තරුණිය රතු රෝස මලක් ඉල්ලුවේ රතු රෝස මල් නැති බව දැනගෙනමද දන්නේ නැහැ.
ශිෂ්‍යයාට ඔහු ඉගෙන ගත්ත දර්ශනය මතක් වෙනවා. දාර්ශනිකයෝ ලියලා තියෙන හැම මගුලක්ම ඔහුට කට පාඩම්. හැබැයි ඒ එකකින්වත් ඔහුගේ දුක නිවෙන්නේ නැහැ. ඔහුගේ හිත දුකින් පිරිලා. සතුට කියන දේ තීරණය කරන්නේ කොයි තරම් පොඩි දේවල්ද?
“Ah, on what little things does happiness depend! I have read all that the wise men have written, and all the secrets of philosophy are mine, yet for want of a red rose is my life made wretched.”
සමහර විට අනුන්ගේ ප්‍රශ්න වලදී මේ ශිෂ්‍යයා බොහොම පණ්ඩිතමානී විදිහට දාර්ශනික පිළිතුරු දීලා ඇති. නමුත් දැන් ප්‍රශ්නය තමන්ගේ. පිළිතුර දාර්ශනික වන්නේ ප්‍රශ්නය අනුන්ගේ වන තුරු පමණයි කියනවනේ. දැන් දාර්ශනික විසඳුම් හරියන්නේ නැහැ. අවශ්‍ය වන්නේ ප්‍රායෝගික, වෙළඳපොළ විසඳුමක්.
නයිටිංගේල් කුරුල්ලකුට මේ ශිෂ්‍යයාගේ විලාපය ඇහෙනවා. මේ නයිටිංගේල් කුරුල්ලා නිකම්ම නිකම් නයිටිංගේල් කුරුල්ලෙක් නෙමෙයි. ලොකු අරමුණක් වෙනුවෙන් ජීවිතය කැප කරපු නයිටිංගේල් කුරුල්ලෙක්. නයිටිංගේල් කුරුල්ලාගේ උපයෝගීතාවය තියෙන්නේ ඒ අරමුණ සාක්ෂාත් කර ගැනීම ඇතුළේ. එම අරමුණ ඉටු වන තුරු නයිටිංගේල් කුරුල්ලා අසතුටෙන්. තමන්ගේ අරමුණ වෙනුවෙන් හැකි ඕනෑම මිලක් ගෙවන්න නයිටිංගේල් කුරුල්ලා සූදානම්.
නයිටිංගේල් කුරුල්ලාගේ ජීවිතයේ එකම අරමුණ සැබෑ ප්‍රේමවන්තයෙක් හොයා ගන්න එක. එහෙම කෙනෙක් නැති බව දැන දැනත් නයිටිංගේල් කුරුල්ලා හැම රැයකම සැබෑ ප්‍රේමවන්තයෙක් ගැන සිංදු කියනවා. එහෙම කරන එකෙන් හරි යම් උපයෝගීතාවයක් ලැබෙනවා ඇතිනේ. හැම රැයකම සැබෑ ප්‍රේමවන්තයෙක් ගැන කතා ගොතලා තරු වලට කියනවා. නයිටිංගේල් කුරුල්ලාගේ කතා අහන්න කවුරුවත් නැත්නම්, වෙළඳපොළ ඉල්ලුමක් නැත්නම්, වෙන කරන්න දෙයක් නැහැනේ.
නයිටිංගේල් කුරුල්ලාගේ ඔය කතා වත්පොතේ පළ කළානම්, කවුරු හෝ ලයික් එකක් දමනවා. ෆලෝවර්ස්ලා එකතු වෙනවා. නමුත් මේ සිද්ධිය වෙන්නේ දහනව වන සියවසේදී. ඒ කාලයේ එහෙම එකක් නැහැ. විසිවන සියවස එළඹෙද්දී මේ සුරංගනා කතාව ලියපු අයිරිෂ් ජාතික ඔස්කා වයිල්ඩ් මිය යනවා. ඒ වෙද්දී ඔහුගේ වයස අවුරුදු 46ක් පමණයි. ඊට වසර කිහිපයකට පෙර සමලිංගික සේවනය කිරීමේ වරදට ඔහුට සිර දඬුවම් ලබා දෙනවා. ඒ කාලයේදී සමලිංගික සේවනය නීති විරෝධීයි. මේ සිර දඬුවම නිසා ඔස්කා වයිල්ඩ්ගේ සෞඛ්‍යය බොහෝ සේ පිරිහෙනවා.
උත්සාහවන්තයා ජයගනී කියනවනේ. රට වටේ සිංදු, කතා කිය කිය යන නයිටිංගේල් කුරුල්ලාට අන්තිමට තමන් හොයා හොයා හිටපු සැබෑ ප්‍රේමවන්තයා හමු වෙනවා. ඒ තමයි අර දර්ශනය හදාරන ශිෂ්‍යයා. මහාචාර්ය වරයාගේ දුවට හිතින් ආදරය කරන තරුණයා.
‘Here at last is a true lover,’ said the Nightingale. ‘Night after night have I sung of him, though I knew him not: night after night have I told his story to the stars, and now I see him.”
ඔන්න දැන් නයිටිංගේල් කුරුල්ලාට ඉලක්කයක් තියෙනවා. ඒ තමයි අර ශිෂ්‍යයාගේ ආදරය වෙනුවෙන් රතු රෝස මලක් හොයලා දෙන එක. අපිට කොහෙන්ද පූසෝ නයිටිංගේල් කුරුල්ලෝ කිවුවලු! හැබැයි අර ශිෂ්‍යයාටනම් එහෙම කුරුල්ලෙක් හිටියා.
නයිටිංගේල් කුරුල්ලාට වටිනාකම් වල සාපේක්ෂ බව ගැන මතක් වෙනවා. තමන් ගී කියා සතුටු වන ආදරය තවත් කෙනෙකුට ගෙන දෙන්නේ දුකක්.
ආදරය කියන්නේ පුදුම දෙයක්. මුතු මැණික් තියා පිළිකා සෛල නාශනය කළ හැකි බව කියන දෙළුම් දීලාවත් ආදරය මිල දී ගන්න බැහැ. ආදරය වෙළඳසැල් වල විකුණන්න නැහැ.
‘What I sing of he suffers: what is joy to me, to him is pain. Surely Love is a wonderful thing. It is more precious than emeralds, and dearer than fine opals. Pearls and pomegranates cannot buy it, nor is it set forth in the market-place. it may not be purchased of the merchants, ‘or can it be weighed out in the balance for gold.’
හැබැයි ඔහොම කිවුවට ආදරයත් හුවමාරු වෙනවා. ගනුදෙනු වෙනවා. ආදරයට වුනත් වටිනාකමක්, මිලක් තියෙනවා. ඔය වගේ දේවල් විග්‍රහ කර ගන්න පුළුවන් තරමට ඒ දවස් වල විෂය දැනුම වැඩි දියුණු වී නොතිබුණු නිසා, ඒ වෙද්දී දාර්ශනිකයෝ ලියලා තිබුණු හැම දෙයක්ම හදාරලා තිබුණු කෙනෙක්ට වුනත් ඔහොම හිතෙන එකේ පුදුමයක් නැහැ.
දැන් මෙහි පාර්ශ්ව දෙකක් ඉන්නවා. රතු රෝස මලක් ලැබුණොත් ශිෂ්‍යයාට සතුටු විය හැකියි. ශිෂ්‍යයාට සතුටු විය හැකිනම් එයින් නයිටිංගේල් කුරුල්ලාට සතුටු විය හැකියි.
ගනුදෙනු සිදු වන්නේ මිල දී ගන්නෙකු හා විකුණන්නෙකු අතර පමණක් නෙමෙයි. කෙනෙක් වෙනත් කෙනෙකුට උදවුවක් කරද්දී වෙන්නෙත් ගනුදෙනුවක්. එහිදී මුදල් හෝ භාණ්ඩ හුවමාරුවක් වීම හෝ නොවීම වැදගත් කරුණක් නෙමෙයි. පාර්ශ්ව දෙකේම උපයෝගීතාවය වැඩි වෙනවානම් එය නිදහස් ගනුදෙනුවක් කියා කියන්න පුළුවන්. ආදරය කියන්නෙත් ඔය විදිහේ ගනුදෙනුවක්. ආදරය විරුද්ධ ලිංගිකයින් අතර (හෝ සමලිංගිකයන් අතර) සිදු වන්නක් වෙන්නත් අවශ්‍ය නැහැ. අපිට පුළුවන් ඕනෑම කෙනෙකුට ආදරය කරන්න.
කෙනෙක් ස්වේච්ඡාවෙන් වෙනත් අයෙකුට උදවුවක් කරන්නෙත් එයින් තමන්ගේ උපයෝගීතාවය වැඩි වන නිසා. ඒ අර්ථයෙන්, මුදල් නොගෙන උදවුවට කරන දේවල් වලිනුත් අවසාන වශයෙන් උදවුව කරන පුද්ගලයාට ලැබෙන්නේ ලාබයක්. උදවුව ලබන පුද්ගලයාට කොහොමටත් ලාබයක් වෙලානේ. ඒ නිසා මෙවැනි ගනුදෙනුවක් සහ මිල දී ගන්නෙකු හා විකුණන්නෙකු අතර සිදුවන ගනුදෙනුවක් අතර ලොකු වෙනසක් නැහැ.
ඔන්න දැන් අපේ නයිටිංගේල් කුරුල්ලා ස්වේච්ඡාවෙන් අර ශිෂ්‍යයාට උදවු කරන්න යනවා. නයිටිංගේල් නම දාගත්ත ෆයිටිං ගර්ල්ලාත් ඉන්නවනේ. මෙයා එහෙම එක්කෙනෙක් නෙමෙයි. හැබැයි වැඩේ ලේසි නැහැ. රතු රෝස මලක නිෂ්පාදන පිරිවැය හොඳටම වැඩියි!
“If you want a red rose,’ said the Tree, ‘you must build it out of music by moonlight, and stain it with your own heart’s-blood. You must sing to me with your breast against a thorn. All night long you must sing to me, and the thorn must pierce your heart, and your life-blood must flow into my veins, and become mine.”
රතු රෝස මලක් ලබා ගන්න තියෙන්නේ එකම එක ක්‍රමයයි. මේ වැඩේට නයිටිංගේල් කුරුල්ලා විසින් තමන්ගේ හදවත ටිකෙන් ටික රෝස කටුවක් මත තද කරමින් රෑ එළිවෙන තුරු ගී ගැයිය යුතුයි. රෝස ගහේ නහර වලට ලේ ගලා ගිහින් පණ ඇවිත් රතු රෝස මලක් පුබුදු කරවන්න පුළුවන් වන්නේ නයිටිංගේල් කුරුල්ලා විසින් එවැනි කැප කිරීමක් කළොත් පමණයි. අමාරු තේරීමක්!
නයිටිංගේල් කුරුල්ලාට තමන්ගේ අරමුණ ඉටු කර ගත හැකි මාර්ගයක් දැන් තිබෙනවා. නමුත් ආවස්ථික පිරිවැය ගොඩක්ම වැඩියි. උද්ධමනය අඩු කරන්න පොලී අනුපාතික වැඩි කරපු එකේ ආවස්ථික පිරිවැය මොකක්ද කියලා හිතෙනවා.
නයිටිංගේල් කුරුල්ලාට මුලින්ම ලොකු දෙගිඩියාවක් ඇති වෙනවා.
“මරණය කියන්නේ රතු රෝස මලක් වෙනුවෙන් ඕනෑවට වඩා වැඩි මිලක් නෙමෙයිද?”
ඔව්. ජීවිතය ගොඩක් වටිනවා තමයි. නමුත් ආදරයේ වටිනාකම ඊට වඩා වැඩියි. මිනිස් හදවතක වටිනාකම එක්ක බැලුවහම කුරුල්ලෙක්ගේ හදවතේ වටිනාකම කුමක්ද? නිදහස් ගනුදෙනුවක් වෙන්නේ ඔන්න ඔය සංසන්දනයත් එක්ක.
“Death is a great price to pay for a red rose,’ cried the Nightingale, ‘and Life is very dear to all. It is pleasant to sit in the green wood, and to watch the Sun in his chariot of gold, and the Moon in her chariot of pearl. Sweet is the scent of the hawthorn, and sweet are the bluebells that hide in the valley, and the heather that blows on the hill. Yet Love is better than Life, and what is the heart of a bird compared to the heart of a man?”
කරන්න පුළුවන් ලොකුම කැපවීම කරන්න සූදානම් වී නයිටිංගේල් කුරුල්ලා ශිෂ්‍යයාගෙන් ඉල්ලා සිටින්නේ එකම එක දෙයයි. සැබෑ ආදරවන්තයෙක් වෙන්න. මොකද ආදරය තියෙන්නේ දර්ශනයට වඩා ඉහළ තැනක.
නයිටිංගේල් කුරුල්ලා ශිෂ්‍යයාට කියපු අණ්ඩර දෙමළය ඒ වෙලාවේ ඔහුට තේරෙන්නේ නැහැ. නමුත් උදේ ජනේලය අරිද්දී ජනේලය අද්දර රතු රෝස මලක් පිපිලා. කවදාවත්ම දැකලා නැති තරම් ලස්සන රතු රෝස මලක්. මේ රෝස වර්ගයට අනිවාර්යයෙන්ම දිග විද්‍යාත්මක නාමයක් තිබිය යුතුයි! මොන තරම්නම් වාසනාවක්ද?
“Why, what a wonderful piece of luck! he cried; ‘here is a red rose! I have never seen any rose like it in all my life. It is so beautiful that I am sure it has a long Latin name;’ and he leaned down and plucked it.”
නයිටිංගේල් කුරුල්ලා හදවතේ ඇනුණු රෝස කටුවක් එක්ක තණ බිස්සේ මැරී වැටිලා. නිකම් ලැබෙන දේවල් ලබා ගන්න ගොඩක් අයට ඒ දේවල් වෙනුවෙන් කවුරු හෝ පිරිසක් විසින් මිලක් ගෙවිය යුතුයි කියන එක ලේසියෙන්ම අමතක වෙනවා.
ඔය තරම් දෙයක් වුනාටත් පස්සේ ශිෂ්‍යයාගේ ප්‍රශ්නය විසඳෙනවාද?
රෝස මල කඩා ගන්නා ශිෂ්‍යයා එයද සමඟ මහාචාර්ය වරයාගේ නිවස වෙත දිව යනවා. නමුත්, අවසාන වශයෙන් ලැබෙන්නේ ඔහු අපේක්ෂා කළ පිළිතුර නෙමෙයි. ඒ වෙද්දී මාලිගාවේ දුක් ගන්නා රාළගේ බෑණා මහාචාර්ය වරයාගේ දියණියට වඩා වටිනා තෑග්ගක් දීලා. මල් වලට වඩා වැඩියෙන් ඇත්ත මැණික් වටිනා බව කවුරුත් දන්නා දෙයක්!
“…the Chamberlain’s nephew has sent me some real jewels, and everybody knows that jewels cost far more than flowers.”
අන්තිමට ශිෂ්‍යයාට තරුණියගෙන් ලැබෙන්නේ ඔය ආර්ථික විද්‍යා පාඩම පමණයි!
ශිෂ්‍යයා විසින් පාරට වීසි කරන රතු රෝස මල කරත්ත රෝදයකට අසු වී තැලී යනවා. ඒ එක්කම, එහි වටිනාකම් චක්‍රය අවසන් වෙනවා. රෝස මලක වගේම ආදරයේත් වටිනාකම ඔය වගේ සාපේක්ෂ හා වෙනස් වන දෙයක් නෙමෙයිද?
“What a silly thing Love is,’ said the Student as he walked away. ‘It is not half as useful as Logic, for it does not prove anything, and it is always telling one of things that are not going to happen, and making one believe things that are not true. In fact, it is quite unpractical, and, as in this age to be practical is everything, I shall go back to Philosophy and study Metaphysics.”
“ආදරය කියන්නේ මොන තරම් මෝඩ දෙයක්ද? එය තර්ක ශාස්ත්‍රයෙන් බාගයක්වත් වටින්නේ නැහැ. ආදරය කියන්නේ ප්‍රායෝගික නැති දෙයක්. මේ කාලයේ හැම දේටම වඩා වටින්නේ ප්‍රායෝගික වීමයි.”
ශිෂ්‍යයා නැවතත් දර්ශනය හදාරන්න යනවා. ඔය කාලය වෙද්දී ආර්ථික විද්‍යාව විෂයයක් විදිහට හරියට දියුණු වෙලා තිබුණේ නැහැ. එහෙම දියුණු වෙලා තිබුණානම් සමහර විට දර්ශනය වෙනුවට ආර්ථික විද්‍යාව හදාරන එක ගැන හිතයි.
උඩ තිබෙන්නේ ඇමසන් වෙබ් අඩවියේ විකුණන්නට තිබෙන රෝස මලක්. මෙය විකිණෙන්නේ ඩොලර් පණහක පමණ මුදලකට. ඒ කියන්නේ රුපියල් වලින් 15,500ක පමණ මුදලකට. රෝස මලක මිල රුපියල් පහළොස්දාහක් වෙන්නේ කොහොමද?
ඔය වගේ රතු රෝස මලක් ගහක නිකම්ම පිපෙන්න පුළුවන්. නමුත් ඒ වගේ රතු රෝස මලක් ඔය විදිහට වෙළදපොළට එද්දී විශාල අගය එකතු වීමක් සිදු වෙලා. මේ ස්වභාවික රෝස මල වසර පහක් හෝ හයක් පමණ ඔය තත්ත්වයෙන් තියා ගත හැකි පරිදි සංරක්ෂණය කරලයි තියෙන්නේ.
මේ අගය එකතු කිරීම පසුපස තාක්ෂනය දියුණු කිරීමක්, ඒ සදහා මුදල් ආයෝජනය කිරීමක් හා එම මුදල් වල අවදානම ගැනීමක් තිබෙනවා. ඒ සියල්ල පිරිවැය ලෙස රෝස මලේ මිලට එකතු වෙනවා. ඊට අමතරව එය අඩංගු භාජනයේ මිල, බෙදා හැරීමේ පිරිවැය ආදිය මෙන්ම නිෂ්පාදකයාගේ හා අතරමැදියන්ගේ අපේක්ෂිත ලාබද එම මිලට එකතු වෙනවා. නමුත් රෝස මලේමිල යනු ඒ සියල්ලම වුවද නෙමෙයි. එය පාරිභෝගිකයා විසින් ගෙවන්නට සූදානම් මිල, එනම් පාරිභෝගිකයාගේ සාපේක්ෂ වටිනාකම, අනුව ඉහළ යනවා. වැලන්ටයින් දිනය වැනි දිනක මේ මිල ගොඩක් වැඩියි.
වැලන්ටයින් දිනය එළැඹෙන්නේ උතුරු ඇමරිකාවේ ශීත කාලය තුළයි. ඒ කාලයේදී රෝස ගස් වල මල් පිපෙන්නේ නැහැ. එහෙත්, ශීත කාලයේදී වුනත් රතු රෝස පුබුදුවන්න වෙළඳපොළට පුළුවන්.
“සැබෑ ආදරවන්තයෙක් වෙන්න. මොකද ආදරය තියෙන්නේ දර්ශනයට වඩා ඉහළ තැනක!”
~ ඉකොනොමැට්ටා
RN
