රෂිකා හෙන්නායක ඔක්තෝබර් 23, ලෝකය (අවුට්බවුන්ඩ් ටුඩේ):
පාකිස්ථානය සිය ප්‍රථම ජාතික මානව පැපිලෝමා වයිරසය (HPV) එන්නත් ව්‍යාපාරය සැප්තැම්බර් මාසයේදී දියත් කළ අතර, එහි පළමු අදියරේදී වයස අවුරුදු නවයේ සිට 14 දක්වා ගැහැණු ළමයින් මිලියන 13 කට වැඩි පිරිසකට ප්‍රතිශක්තිකරණය ලබා දීම අරමුණු කර ගෙන ඇත.
HPV යනු ගැබ්ගෙල පිළිකාවට වඩාත් පොදු හේතුව වන එය දිනකට පකිස්ථාන කාන්තාවන් අට දෙනෙකු මරා දමයි. එක්සත් ජාතීන්ගේ සෞඛ්‍ය ඒජන්සිය 2030 වන විට ගෝලීය වශයෙන් ගැබ්ගෙල පිළිකා තුරන් කිරීමේ ඉලක්කයක් තබා ඇත.නමුත් එන්නත් පිළිබඳ කුමන්ත්‍රණ න්‍යායන් සංසරණය වී ඇති බැවින්, එන්නත පාකිස්ථානය තුළ ප්‍රතිරෝධයට මුහුණ දී තිබේ.
HPV යනු කුමක්ද සහ රෝග ලක්ෂණ මොනවාද?
HPV යනු සමෙන් සමට ස්පර්ශ වීමෙන්, සාමාන්‍යයෙන් කැපුමක් හෝ සීරීමක් හරහා ශරීරයට ඇතුළු වන පොදු වෛරස් කාණ්ඩයකි. HPV වර්ග 100කට වඩා ඇති අතර, ඒවා බොහෝ විට ලිංගික සම්බන්ධතා හරහා පැතිරෙයි. HPV ආසාදනය වූ බොහෝ දෙනෙකුට කිසිදු රෝග ලක්ෂණයක් නොමැති නිසාත්, පිළිකා වර්ධනය වීමට වසර ගණනාවක් ගත විය හැකි නිසාත් ආසාදනය හඳුනා ගැනීම දුෂ්කර විය හැකිය.
සමහර වෛරස් වර්ග ලිංගික අවයවවල හෝ ශරීරයේ අනෙකුත් කොටස්වල ඉන්නන් ඇති කරයි. මේවා පැතලි හෝ ගැටිති ලෙස පෙනෙන්නට පුළුවන.
HPV ගැබ්ගෙල පිළිකා ඇති කරන්නේ කෙසේද?
ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානයට අනුව, ලොව පුරා වාර්ෂිකව වාර්තා වන ගැබ්ගෙල පිළිකා රෝගීන් 660,000 න් 95% කට වඩා HPV නිසා ඇතිවේ. පකිස්ථානයේ සෑම වසරකම නව ගැබ්ගෙල පිළිකා රෝගීන් 5,000 කට වඩා වාර්තා වන බව එහි සඳහන් වේ.
HPV හි සමහර ගැබ්ගෙල පිළිකා, යෝනි පිළිකා හෝ යෝනි පිළිකා වැනි විවිධ වර්ගයේ පිළිකා ඇති කළ හැකිය. කෙසේ වෙතත්, ගැබ්ගෙල පිළිකා සාමාන්‍යයෙන් HPV ආසාදනය ආරම්භ වී වසර 20 කට පසුව වර්ධනය වේ.ශරීරයේ ප්‍රතිශක්තිකරණ පද්ධතියට ආසාදනය වී වසර දෙකක් ඇතුළත HPV වෛරසය බොහොමයක් ඉවත් කළ හැකි වුවද, ඇතැම් වෛරසය වඩාත් ස්ථීර වේ. ශරීරයේ ප්‍රතිශක්තිකරණ පද්ධතියට වඩාත් නොනැසී පවතින HPV වෛරසය වලට එරෙහිව සටන් කිරීමට නොහැකි වූ විට, වෛරසය සාමාන්‍ය සෛල වර්ධනයට බාධා කරයි, සෛල අසාමාන්‍ය වීමට හේතු වන අතර පිළිකාවට පෙර තත්වයකට මඟ පාදයි. මෙය ප්‍රතිකාර නොකළහොත් පිළිකා වර්ධනය විය හැකිය.
ගැබ්ගෙල පිළිකාවෙන් පෙළෙන අයට එහි මුල් අවධියේදී රෝග ලක්ෂණ අත්විඳිය නොහැක. එබැවින්, මායෝ සායනයට අනුව, වයස අවුරුදු 30 ත් 65 ත් අතර කාන්තාවන්ට සෑම වසර තුනකට වරක් පැප් පරීක්ෂණයක් කිරීමට උපදෙස් දෙනු ලැබේ.
පකිස්ථානයේ එන්නත් ලබා දී ඇත්තේ කෙසේද?
පාකිස්ථානය HPV එන්නත් ව්‍යාපාරය සැප්තැම්බර් 15 වන දින ආරම්භ විය. පළමු අදියර සැප්තැම්බර් 27 දක්වා පැවැත්වීමට නියමිතව තිබුණද, පසුව එය ඔක්තෝබර් 1 දක්වා දීර්ඝ කරන ලදී.
රට පුරා එන්නත් ලබා දීම සඳහා WHO විසින් රජයේ සෞඛ්‍ය සේවකයින් 49,000 ක් පමණ සියලුම කාන්තාවන් පුහුණු කර ඇත. ප්‍රතිශක්තිකරණ සඳහා ප්‍රවේශය වැඩි දියුණු කිරීම සඳහා ක්‍රියා කරන රාජ්‍ය-පෞද්ගලික හවුල්කාරිත්වයක් වන GAVI, එන්නත් සන්ධානයේ අරමුදල් ආධාරයෙන් WHO සහ පකිස්ථාන රජය මෙම පුහුණුව පැවැත්වීමට හවුල් විය. පළමු අදියරට පෙර පාසල් වැනි පොදු ගොඩනැගිලිවල එන්නත් මධ්‍යස්ථාන පිහිටුවන ලදී. සෞඛ්‍ය සේවකයින් ද ගෙයින් ගෙට ගොස් HPV එන්නත ලබා දෙන ලදී.
චීනයේ සංවර්ධනය කරන ලද HPV එන්නතක් වන සෙකොලින් එක් මාත්‍රාවක් නොමිලේ ලබා දෙන ලදී. බොහෝ HPV එන්නත් සඳහා මාත්‍රා දෙකක් හෝ තුනක් අවශ්‍ය වුවද, පසුගිය වසරේ ඔක්තෝම්බර් මාසයේදී WHO තහවුරු කළේ සෙකොලින් එක් මාත්‍රාවක් ලෙස භාවිතා කළ හැකි බවයි.
පකිස්ථානයේ දියත් කළ පළමු අදියරේදී, සින්ද්, පන්ජාබ්, පකිස්ථාන පරිපාලන කාශ්මීරය සහ ඉස්ලාමාබාද් අගනුවර ප්‍රදේශයේ වයස අවුරුදු 09ත්- 14ත් අතර ගැහැණු ළමයින්ට තනි මාත්‍රාවකින් එන්නත ලබා දී ඇත.