රෂිකා හෙන්නායක පෙබරවාරි 13, කොළඹ (LNW):
ශ්‍රී ලංකාවේ වතු සමාගම් තමන්ගේ ඉඩම් සඳහා රජයට ගෙවන බදු කළමනාකරණය කිරීම සම්බන්ධව දිගින් දිගටම දැඩි මූල්‍ය පීඩනයට මුහුණ දෙන්නේය.
මෙම කර්මාන්තය මූලික වශයෙන් රජය සතු ඉඩම් මත පදනම් වන අතර, මෙම සමාගම් රජයට වාර්ෂික බදු ගාස්තු ගෙවිය යුතුය. මෙම ගෙවීම් ඔවුන්ගේ මෙහෙයුම් පිරිවැයේ සැලකිය යුතු කොටක් බව කිව යුතුය. රජය සතු ඉඩම් හෙක්ටයාර 249,843ක් 1992 වර්ෂයේදී වසර 53ක කාලයක් සඳහා බදු පදනම මත දේශීය වැවිලි සමාගම් 23ක් වෙත පවරා දී ඇත.
එම සමාගම් 10ක 2023 දෙසැම්බර් 31 වන විට බදු ආදායම රුපියල් මිලියන 587ක් රජයට හිඟ වී ඇති බව රජයේ විගණකාධිපතිවරයාගේ නවතම වාර්තාවෙන් අනාවරණය වේ. වැවිලි සමාගම් සඳහා බදු ගෙවීම සාමාන්‍යයෙන් ගණනය කරනු ලබන්නේ ඔවුන් ක්‍රියාත්මක වන අක්කර ප්‍රමාණය සහ එහි නියමිත භාවිතය (උදා: තේ, රබර්, පොල් වගාව) මත පදනම්වය. මෙම ගාස්තු වසර ගණනාවක් තිස්සේ සකස් කර ඇති අතර රජය විසින් වරින් වර මිල ගණන් සමාලෝචනය කරනු ලබන බව වැවිලි කර්මාන්ත මූලාශ්‍ර මඟින් පෙන්වා දේ.
පසුගිය වසර කිහිපය තුළ බදු ගාස්තු වැඩි කිරීමට රජයෙන් පියවර ගනු ලැබූ අතර, එය වතු සමාගම්වලට මූල්‍ය බර වැඩි කිරීමට හේතු වී ඇති බව වතු සමාගම් ප්‍රධානීන් කිහිප දෙනෙක් මැසිවිලි නගති.
විශේෂයෙන්ම ඉහල පහළ යන ජාත්‍යන්තර භාණ්ඩ මිල, අයහපත් කාලගුණික තත්ත්වයන් සහ ලාභදායිත්වයට බලපාන අනෙකුත් මෙහෙයුම් වියදම් සැලකිල්ලට ගනිමින්, මෙම වැඩිවීම් පිළිබඳව සමාගම් බොහෝ විට කනස්සල්ල පළ කර ඇත. විශාල ඉඩම් හිමි වතු සමාගම් අනෙකුත් ණය සමඟ තම බදු වගකීම් කළමනාකරණය කිරීමේදී බොහෝ විට අභියෝගවලට මුහුණ දෙයි. විශේෂයෙන් භෝග අස්වැන්න වෙනස්වීම අමත, අධික මෙහෙයුම් පිරිවැය වැනි සාධක හේතුවෙන් ලාභ අඩු වන විට එය දැඩිව බලපානු ඇත.
කල්බදු ගෙවීම් ගණනය කිරීම සඳහා වඩාත් විනිවිද භාවයෙන් යුක්ත සහ සාධාරණ ක්‍රමවේදයක අවශ්‍යතාවය පිළිබඳව කර්මාන්තය තුළ සාකච්ඡා වී ඇති අතර, සමහර පාර්ශ්වකරුවන් තර්ක කරන්නේ වතු සමාගම්වලට ඔවුන්ගේ මෙහෙයුම් පවත්වා ගෙන යාමට සහ තරඟකාරීව සිටීමට උපකාර කිරීම සඳහා රජය වැඩි අවධානයක් හෝ ගාස්තු අඩු කළ යුතු බවයි.
ශ්‍රී ලංකා රාජ්‍ය වැවිලි සංස්ථාවට අයත් වතු 16න් 8ක් 2023 වර්ෂයේදී පාඩු ලබන තත්ත්වයට පත් විය.දැනට සංස්ථාවට අනුබද්ධිත තේ කර්මාන්ත ශාලා 09ක් තිබුණද නිෂ්පාදන කටයුතු සිදු කරන්නේ කර්මාන්ත ශාලා 03ක් පමණක් වන අතර කර්මාන්ත ශාලා 05ක් දීර්ඝ කාලයක් වසා දමා ඇති බව වාර්තා වේ.
2022 ඔක්තෝබර් මාසයේ සිට එක් තේ කර්මාන්ත ශාලාවක් නඩත්තුව සඳහා වසා දමා තිබූ අතර භාවිතයට නොගත් ගෝමර වතුයායේ නකල්ස් බංගලාවද අලුත්වැඩියා කර භාවිතයට ගැනීමට සංස්ථාව පියවර ගෙන නොතිබූ බව විගණන වාර්තාව පෙන්වා දෙයි.
