මේ ලිපිය සමඟ පළ කර ඇති වගුවේ තිබෙන්නේ මෙතෙක් ශ්‍රී ලංකා රජය විසින් නිකුත් කර ඇති ජාත්‍යන්තර ස්වෛරීත්ව බැඳුම්කර පිළිබඳ විස්තර. මුළු බැඳුම්කර ප්‍රමාණය දහ අටක් වන අතර එම බැඳුම්කර වල මුහුණත වටිනාකම්හි එකතුව ඩොලර් මිලියන 17,550ක්.
ඉහත බැඳුම්කර දහ අටෙන් හතක් මේ මේ වන විට කල් පිරී අවසන්ව ඇති අතර එම බැඳුම්කර වල කූපන් පොලී හා මුහුණත අගය නියමිත දිනයන්හිදී නිසි පරිදි ගෙවා තිබෙනවා. තවත් බැඳුම්කර දෙකක් මේ වන විට කල් පිරී අවසන්ව ඇතත්, ඊට පෙර ශ්‍රී ලංකා රජය විසින් මෙම ණය ආපසු ගෙවීම අත් හිටවූ බැවින් ඒවායේ මුහුණත අගය හා කූපන් පොලී ගෙවීම් වලින් කොටසක් නියමිත දිනට ගෙවා නැහැ.
ඉතිරි බැඳුම්කර නවය තවමත් කල් පිරී නැතත්, එම බැඳුම්කර වෙනුවෙන් ගෙවිය යුතු කූපන් පොලී වලින් කොටසක්ද නියමිත දිනට ගෙවා නැහැ. මේ අනුව, කල් පිරුණු ජාත්‍යන්තර ස්වෛරීත්ව බැඳුම්කර දෙකක් සහ තවමත් කල් නොපිරුණු බැඳුම්කර හතක් වෙනුවෙන් නිසි පරිදි මුදල් ගෙවීමට ශ්‍රී ලංකා රජය අපොහොසත්ව තිබෙනවා.
තවමත් කල් නොපිරුණු බැඳුම්කර හතෙන් තවත් එකක කල් පිරීමේ දිනය මෙම (2024) මාර්තු මාසයේදී බැවින් ඉතා ඉක්මණින්ම නියමිත දිනට මුහුණත අගය ආපසු ගෙවනු නොලැබූ ජාත්‍යන්තර ස්වෛරීත්ව බැඳුම්කර ගණන තුනක් දක්වා ඉහළ යනවා. මෙම බැඳුම්කර තුන ඇතුළු දැනට මුදල් ගෙවා අවසන් නැති බැඳුම්කර එකොළහ ඉදිරි කාලයේදී ප්‍රතිව්‍යුහගත කරනු ලැබීමට නියමිතයි.
ඉහත සඳහන්, දැනට මුදල් ගෙවන්නට ඉතිරිව ඇති ජාත්‍යන්තර ස්වෛරීත්ව බැඳුම්කර එකොළහේ මුහුණත අගයන්හි මුළු වටිනාකම ඩොලර් මිලියන 12,550ක්. ඊට අමතරව ශ්‍රී ලංකා රජය විසින් විදේශ ණය ගෙවීම අත් හිටවීමෙන් පසුව නියමිත දිනයේදී නොගෙවූ කූපන් පොලී මුදල්ද ඇතුළුව මෙම බැඳුම්කර වල නොගෙවූ කූපන් පොලී මුදල්ද ගෙවිය යුතුව තිබෙනවා.
ශ්‍රී ලංකා රජය විසින් මුලින්ම ජාත්‍යන්තර ස්වෛරීත්ව බැඳුම්කරයක් නිකුත් කළේ 2007 වසරේදීයි. ඉන් පසුව, 2014 වසර දක්වා කාලය තුළ තවත් ස්වෛරීත්ව බැඳුම්කර හයක් නිකුත් කළා. මේවායේ මුහුණත අගයන්හි මුළු වටිනාකම ඩොලර් මිලියන 5,500ක්. ඩොලර් මිලියන 12,050ක මුහුණත වටිනාකමැති ඉතිරි බැඳුම්කර එකොළහ නිකුත් කරනු ලැබුවේ 2015-2019 අතර කාලයේදීයි.
දැනට ගෙවන්නට ඉතිරිව ඇති බැඳුම්කර වලින් එකක් හැර ඉතිරි සියල්ල 2015-2019 අතර කාලයේ නිකුත් කළ බැඳුම්කරයි. 2015ට පෙර නිකුත් කළ බැඳුම්කර වලින් පළමුවැන්න 2012දීත්, ඉතිරි බැඳුම්කර ඉන් පසුවත් කල් පිරුණා. ඒවා අතරින් අවසානයට කල් පිරුණු ඩොලර් බිලියනයක බැඳුම්කරය වෙනුවෙන් පමණක් තවමත් මුදල් ආපසු ගෙවා නැහැ. 2015-2019 අතර කාලයේදී නිකුත් කළ බැඳුම්කර වලින් මේ වන විට මුදල් ගෙවා අවසන්ව තිබෙන්නේ ඩොලර් මිලියන 500ක එක් බැඳුම්කරයක් සඳහා පමණයි.
දැනට මුදල් ගෙවා අවසන් බැඳුම්කර අතරින් ඩොලර් බිලියන 2.5ක වටිනාකමැති බැඳුම්කර තුනක මුදල් පියවා අවසන් කළේ 2020-2022 අතර කාලයේදීයි. එම කාලය තුළ අලුතෙන් ස්වෛරීත්ව බැඳුම්කර නිකුත් කිරීමක් සිදු වුනේ නැහැ. 2015-2019 කාලය තුළ මුදල් පියවා අවසන් කෙරුණු බැදුම්කර ප්‍රමාණය තුනක් වන අතර ඒවායේ මුහුණත වටිනාකම්හි එකතුව ඩොලර් බිලියන දෙකක්.
මේ අනුව, යහපාලන ආණ්ඩුව බලයේ සිටි, 2015-2019 අතර කාලය ඇතුළත ඩොලර් මිලියන 12,050ක මුහුණත වටිනාකමැති බැඳුම්කර එකොළහක් අලුතෙන් නිකුත් කර, ඩොලර් මිලියන 2,000ක මුහුණත වටිනාකමැති බැඳුම්කර තුනක මුදල් පියවා තිබෙනවා. මෙහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස, එම කාලය ඇතුළත ශ්‍රී ලංකා රජයේ ස්වෛරීත්ව බැඳුම්කර ණය වල මුහුණත අගය ඩොලර් මිලියන 5,000 සිට ඩොලර් මිලියන 15,050 දක්වා ඩොලර් මිලියන 10,050කින් ඉහළ ගියා.
යහපාලන ආණ්ඩුව බලයට පත් වීමට පෙර, 2014 අවසානයේදී ශ්‍රී ලංකා රජයේ මුළු විදේශ ණය ප්‍රමාණය ඩොලර් මිලියන 24,132ක් වූ අතර 2019 අවසාන වන විට එම ප්‍රමාණය ඩොලර් මිලියන 34,249 දක්වා ඉහළ ගොස් තිබුණා. මෙය ඩොලර් මිලියන 10,117ක වැඩි වීමක්. මෙම වැඩිවීම එම කාලය තුළ ශ්‍රී ලංකා රජයේ ස්වෛරීත්ව බැඳුම්කර ණය වල මුහුණත අගයෙහි ඉහළ යාමට ආසන්නව සමානයි.
කෙසේ වුවත්, ස්වෛරිත්ව බැඳුම්කර සියල්ල විදේශ ණය නෙමෙයි. 2019 අවසාන වන විට ගෙවිය යුතු වූ මුහුණත අගය 15,050ක් වූ ස්වෛරිත්ව බැඳුම්කර ප්‍රමාණයෙන් ඩොලර් මිලියන 1,113ක් අයිති වූයේ ශ්‍රී ලාංකික ආයතන වලට හා පුද්ගලයින්ටයි. මෙම බැඳුම්කර වල රුපියල් වටිනාකම මිලියන 202,099ක් වූ අතර විදේශිකයින් සතු වූ බැඳුම්කර වල රුපියල් වටිනාකම මිලියන 2,343,777ක්. මුළු එකතුව රුපියල් මිලියන 2,546,876ක්.
ඉහත ස්වෛරිත්ව බැඳුම්කර ණය ප්‍රමාණය 2019 වසර අවසන් වන විට ශ්‍රී ලංකා රජයේ මුළු ණය ප්‍රමාණය වූ රුපියල් මිලියන 13,031,543ක ප්‍රමාණයෙන් 19.53%. 2014 වසර අවසන් වන විට රජයේ මුළු ණය ප්‍රමාණය රුපියල් 7,486,862ක් වූ අතර ස්වෛරිත්ව බැඳුම්කර ණය ප්‍රමාණය එයින් 8.75%ක් හෙවත් රුපියල් මිලියන 655,243ක්. 2015-2019 කාලය අතර තුර ශ්‍රී ලංකා රජයේ ණය වල ස්වෛරිත්ව බැඳුම්කර සංයුතිය සැලකිය යුතු ලෙස ඉහළ ගොස් ඇති බව මේ අනුව පෙනී යන දෙයක්.
කෙසේ වුවත්, මෙය 2015ට පෙර සිදු වෙමින් තිබූ දෙයක දිගුවක් සේ සැලකිය හැකියි. 2007දී ශ්‍රී ලංකාව විසින් මුලින්ම ස්වෛරිත්ව බැඳුම්කරයක් නිකුත් කරන්නට පෙර රජයේ ණය වල ස්වෛරිත්ව බැඳුම්කර සංයුතිය 0%යි. 2007-2014 කාලය තුළ මෙම සංයුතිය 8.75% දක්වා ඉහළ යන අතර 2019 වන විට 19.53% දක්වා ඉහළ යනවා.
වැඩි විස්තර ඉදිරි ලිපියකට…
~ ඉකොනොමැට්ටා
RN
