සූර්ය බලශක්තිය ජාතික පද්ධතියට එක්කිරීම සීමා කිරීම ලංවිමේ අත්තනෝමතික තීරණයක්?

ඉසුරු පරාක්‍රම

පෙබරවාරි 24, කොළඹ (LNW): ජාතික විදුලි පද්ධතියට සූර්ය බලශක්තියෙන් එක්කරන විදුලි ධාරිතාවය සීමා කිරීමට ලංකා විදුලිබල මණ්ඩලය කටයුතු කර ඇති බව වාර්තා වේ.

ඒ අනුව, දවසේ පෙ.ව. 11 සහ ප.ව. 1 අතර කාලය තුළ සූර්ය බලශක්තියෙන් උත්පාදනය කරන විදුලි ධාරිතාවය අවම කරන ලෙස, ලංකා විදුලිබල මණ්ඩලය විසින් කුඩා-පරිමාණ භූ-ස්ථාපිත සූර්යබලශක්ති නිශ්පාදකයන්ට උපදෙස් ලබා දී තිබේ.

ඉකුත් පෙබරවාරි 16 වන දින ගෙන ඇති මෙම තීරණය අනුව, සෑම සූර්ය බලශක්ති නිශ්පාදකයකු ම සිය විදුලි උත්පාදනය සියයට 50 දක්වා කපා හැරීමට කටයුතුකළ යුතු ය.  

කෙසේවෙතත්, මෙම ක්‍රියාමාර්ගය ඉදිරි දිනවලදී බලපැවැත්වෙන්නේ ද යන්න පිළිබඳ අවසාන තීරණයක් ගෙන නොමැති බව වාර්තා වේ. 

මෙම තීරණය බලපාන බලාගාර සෑම එකකට ම පාහේ මෙගාවොට් 10 කට අධික විදුලි ධාරිතාවයක් නිශ්පාදනයකළ හැකි බව ජාල සම්බන්ධිත සූර්ය බලශක්ති සංගමයේ සභාපති සමීර ගනේගොඩ මහතා පැවසුවේ ය. 

ලංකා විදුලිබල මණ්ඩලය සහ මෙම විදුලි නිශ්පාදකයන් අතර එළැඹ ඇති විදුලිය මිලදී ගැනීමේ ගිවිසුම්වල මෙවන් කප්පාදුවක් සඳහා එකඟතාව පළකිරීමේ වගන්ති නොමැති බවයි ඒ මහතා පෙන්වා දුන්නේ. 

මෙලෙස සූර්ය බලශක්තිය ජාතික පද්ධතියට එක්කිරීම සීමා කිරීම සඳහා ලංකා විදුලිබල මණ්ඩලය තීරණයකර තිබෙන්නේ මහජන උපයෝගීතා කොමිෂන් සභාවේ අනුමැතියකින් ද තොරව ය. මෙම තීරණය සම්බන්ධයෙන් නිල වාර්තාවක් ලබා දෙන මෙන් මහජන උපයෝගීතා කොමිෂන් සභාව ලංකා විදුලිබල මණ්ඩලය වෙත දැනුම් දී ඇති අතර, ඉදිරියේ දී සූර්ය බලශක්ති සැපයුම කලමනාකරණය කිරීම සඳහා විදුලිබල මණ්ඩලයේ සැලසුම් පිළිබඳව ද පැහැදිලි කිරීමක් ඉල්ලා ඇත.  

ඉකුත් පෙබරවාරි 09වන දින රට පුරා සිදු වූ විදුලිය විසන්ධි වීමත් සමඟ මෙම තීරණය ගැනීමට ලංකා විදුලිබල මණ්ඩලය කටයුතුකර ඇත. එම විදුලිය විසන්ධිවීම සම්බන්ධයෙන් පැහැදිලි කිරීමක් ලබා දෙමින් නිකුත්කළ නිවේදනයක දැක්වෙන්නේ  පානදුර කිලෝවොට් 33ක උපබලාගාරයේ ඇති වූ ගැටළුවක් හේතුවෙන් විදුලිබල ජාලය හරහා ක‍්ෂණික වෝල්ටීයතා පහත වැටීමක් මත මෙම ඇණහිටීම සිදුවූ බවයි. 

මෙම විදුලිය බිඳවැටීම හමුවේ ජාතික විදුලි පද්ධතියේ අවශ්‍යතාවය සියයට 50 කට වඩා සපුරාලනු ලැබුවේ සූර්ය බලශක්ති උත්පාදනය තුළිනි. ඒ තුළින් මෙගාවොට් 800 ක ප්‍රමාණයක් ජාතික පද්ධතියට ඇතුළුකළ අතර, අතිරේක ව නොරොච්චෝලේ ලක්විජය බලාගාරයෙන් මෙගාවොට් 470ක් ද, ජලවිදුලි බලාගාරවලින් මෙගාවොට් 130ක් ද ජාතික පද්ධතියට එක්කරන ලදී. 

සමමුහුර්තක නොවන (non-synchronous) සූර්ය බලශක්ති උත්පාදනයේ දැවැන්ත ඉහළ යාමක් සිදුවීමේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස පද්ධතිය අකර්මණ්‍ය (low system inertia) විය හැකි බවත්, එමඟින් පද්ධතිය දෝශවලට ලක්විය හැකි බවත් විදුලිබල මණ්ඩලය සිය නිවේදනය ඔස්සේ පැහැදිලිකර තිබිණි. 

ඒ අනුව, විදුලිය උත්පාදනය සහ ඉල්ලුම අතර අසමතුලිතතාවයක් ඇතිවන අතර, එමඟින් පද්ධතිය ඇණහිට සම්පූර්ණ විදුලිය බිඳවැටීමක් සිදුවිය හැකි බවයි ලංකා විදුලිබල මණ්ඩලය පෙන්වා දුන්නේ.

සැලකිය යුතු මට්ටමක වෝල්ටීයතාවයක් ක්ෂණිකව පහත වැටීමෙන් සූර්ය බලශක්ති පද්ධතිවල ක්‍රියාකාරීත්වය නතරවිය හැකි අතර, එමඟින් ජාතික පද්ධතිය තවදුරටත් අසමතුලිතවිය හැකි ය. 

මෙවන් තත්ත්වයක් යළි ඇතිවීම වැළැක්වීම සඳහා, ඉල්ලුම අවම කාලසීමාවන්වල භූ-ස්ථාපිත සූර්ය බලශක්ති ඒකකවලින් ජාතික පද්ධතියට එක්කරන විදුලිය සීමා කිරීමට ලංකා විදුලිබල මණ්ඩලය තීරණයකර ඇති අතර, මෙම තීරණය වහලයේ සවිකරන ලද සූර්ය බලශක්ති ඒකකවලට බලපාන්නේ නැත. 

මෙම තීරණය ගැනීම සම්බන්ධයෙන් ලංකා විදුලිබල මණ්ඩලය පාරදෘෂ්‍යභාවයෙන් කටයුතුකර නොමැතිවීම සම්බන්ධයෙන් ක්ෂේත්‍රයේ ප්‍රවීණයන් සිය අවධානය යොමුකර ඇති අතර, මෙම තීරණය හමුවේ අවම වියදම් උත්පාදන මූලධර්මය උල්ලංඝනය වී ඇති බවට හා මෙම කප්පාදුව සඳහා නිශ්චිත වශයෙන් බලාගාර තෝරාගත්තේ කෙසේ ද යන්න සහ මෙම සීමාවන්හි ප්‍රමාණය තීරණය කිරීමට භාවිතාකළ නිර්ණායකයන් මොනවා ද යන්න තවමත් පැහැදිලි නොමැති බවට ඔවුහු පෙන්වා දෙති.

සූර්ය බලශක්ති උත්පාදනය ඇතුළු පුනර්ජනනීය බලශක්ති උත්පාදනයේ ජාලක ස්ථායීතාවය කලමනාකරණය කිරීම සඳහා සාධාරණ, ඵලදායී මෙන්ම විනිවිදභාවයෙන් යුතු මාර්ගෝපදේශ ගොඩනඟන මෙන් ඔවුහු රජයෙන් ඉල්ලා සිටිති.