ඉන්දියාවේ මහ බැංකුව විසින් ඊයේ (මැයි 19) දින සියළුම බැංකු වෙත නිවේදනයක් නිකුත් කරමින් රුපියල් දෙදාහේ නෝට්ටු සංසරණයෙන් ඉවත් කර ගැනීමට තීරණය කර ඇති බව දැනුම් දුන්නා. රුපියල් දෙදාහේ නෝට්ටුව ඉන්දියාවේ විශාලතම මුදල් නෝට්ටුවයි.
මේ අනුව, වහාම ක්‍රියාත්මක වන පරිදි බැංකු විසින් කවුන්ටර හරහා සහ ATM යන්ත්‍ර මගින් දෙදාහේ නෝට්ටු නිකුත් කිරීම නැවැත්විය යුතුයි. එමෙන්ම බැංකු වලට ලැබෙන දෙදාහේ නෝට්ටු වෙනම තෝරා බේරා ඉවත් කර මහ බැංකු ශාඛාවක් වෙත භාර දී අඩු වටිනාකම් නෝට්ටු වලට මාරු කර ගත යුතුයි.
සාමාන්‍ය පුද්ගලයින්ට ඔවුන් සතු දෙදාහේ නෝට්ටු මාරු කර ගැනීම සඳහා බැංකු විසින් පහසුකම් සැලසිය යුතුයි. ඔවුන්ට එම නෝට්ටු තමන්ගේ ගිණුමක තැන්පත් කිරීමට හෝ අඩු වටිනාකම් නෝට්ටු වලට මාරු කිරීමට පුළුවන්. කෙසේ වුවත්, මෙහිදී දෙදාහේ නෝට්ටු අවලංගු කිරීමක් සිදු වන්නේ නැහැ.
මීට පෙර, 2016 වසරේදී ඉන්දියාව රුපියල් 500 හා රුපියල් 1000 නෝට්ටු අවලංගු කළා. එයින් අපේක්ෂා කළේ නෝට්ටු නොවන ගනුදෙනු දිරිමත් කිරීම සහ නීති විරෝධී ගනුදෙනු සීමා කිරීම වුවත්, ප්‍රායෝගිකව මේ තීරණයෙන් දැනෙන බලපෑමක් සිදු වූයේ නැහැ.
මෙසේ එකවරම මුදල් නෝට්ටු අවලංගු කිරීම නිසා ගනුදෙනු සඳහා ප්‍රමාණවත් මුදල් රටේ නැති වී ඇති වූ අවුල වලක්වා ගනු ලැබුවේ රුපියල් දෙදාහේ නෝට්ටුවක් අලුතෙන් නිකුත් කර සංසරණයට එකතු කිරීමෙන්. ඉන් පසුව, නැවතත් පන්සීයේ හා දාහේ නෝට්ටුද නිකුත් කරනු ලැබුවා.
අවසාන වශයෙන් සිදු වූයේ දෙදාහේ නෝට්ටු යනු ගනුදෙනු සඳහා භාවිතා නොවන, අවිධිමත් ලෙස සල්ලි ගොඩ ගසා ගත හැකි මෙවලමක් බවට පත් වීමයි. උදාහරණයක් ලෙස මැතිවරණ වියදම් සීමා කෙරෙන නීති වලින් ගැලවී වැඩිපුර වියදම් කිරීම සඳහා දේශපාලනඥයින් විසින් දෙදාහේ නෝට්ටු ගොඩ ගසාගෙන සිටින බව පැවසෙනවා.
මුදල් සැපයුම ප්‍රසාරණය වීම පාලනය කිරීම සඳහා ඉන්දියාව පසුගිය පෙබරවාරි මාසයේදී ප්‍රතිපත්ති පොලී අනුපාතික 6.5% දක්වා ඉහළ දැම්මා. පෙර වසරේ (2022) අප්‍රේල් මාසයේදී 7.8% දක්වා ඉහළ ගොස් තිබුණු ඉන්දියාවේ උද්ධමනය වසරකට පසුව 4.7% මට්ටම දක්වා පහත වැටී තිබෙනවා. එහෙත්, වර්ධනය යම් තරමකින් සීමා වීමෙන් පසුවද ණය ඉල්ලුම තවමත් 15% ඉක්මවන වේගයකින් වර්ධනය වෙනවා. මෙම තීරණය හේතුවෙන් සංසරණයේ ඇති මුදල් නැවත බැංකු පද්ධතිය වෙත පැමිණීම මුදල් ප්‍රසාරණයද සීමා කරනු ඇතැයි අපේක්ෂා කෙරෙනවා.
පසුගිය වසරේදී ශ්‍රී ලංකා රුපියල වේගයෙන් කඩා වැටෙද්දී ලංකාවේ බොහෝ දෙනෙක් තමන්ගේ රුපියල් විදේශ මුදල් වලට මාරු කළා. මෙහිදී ජනප්‍රියම මුදල් ඒකකය වූයේ ඇමරිකන් ඩොලරය වුවත් ඇමරිකන් ඩොලර් හොයා ගැනීම අසීරු වූ අය වෙනත් විදේශ මුදල් ඒකක වලටද රුපියල් මාරු කළා. ඇතැම් ශ්‍රී ලාංකිකයින් සතුව දැනටත් ඉන්දියානු රුපියල් දෙදාහේ නෝට්ටු තිබෙනවා විය හැකියි.
~ ඉකොනොමැට්ටා
RN
