කොළඹ (LNW): ශ්‍රී ලංකාව විස්තීරණ න්‍යෂ්ටික පරීක්ෂණ තහනම් ගිවිසුම (Comprehensive Nuclear-Test-Ban Treaty: CTBT) අනුමත (ratification) කළ අතර, එම ගිවිසුම අනුමත කළ 178 වැනි රාජ්‍යය බවට පත් වූ බව විදේශ කටයුතු අමාත්‍යාංශය පවසයි.
ගිවිසුමට බැඳී සිටීමට රාජ්‍යයක් සිය කැමැත්ත ප්‍රකාශ කරන ලියවිල්ල වන CTBT අනුමත කිරීමේ ලියවිල්ල ඉකුත් අඟහරුවාදා (ජූලි 25) නිව් යෝර්ක් හි එක්සත් ජාතීන්ගේ මූලස්ථානයේ දී එක්සත් ජාතීන්ගේ නීති කටයුතු පිළිබඳ කාර්යාලයේ දී (UNOLA) අනුමත කරන ලදී.
එය සිදුකරන ලද්දේ එක්සත් ජාතීන්ගේ ශ්‍රී ලංකා නිත්‍ය නියෝජිත වන මොහාන් පීරිස් මහතා විසිනි.
CTBT අනුමත කිරීමේ ලියවිල්ල අත්සන් කිරීමෙන් පසු ශ්‍රී ලංකාවේ අත්සන්කරුවෙකු ලෙස සම්මුතියේ සම්පූර්ණ රාජ්‍ය පාර්ශ්වයක් බවට පත් කෙරේ.
මෙම ගිවිසුම ජිනීවාහි නිරායුධකරණය පිළිබඳ සම්මන්ත්‍රණයේදී කෙටුම්පත් කරන ලද අතර, 1996 සැප්තැම්බර් 10 වැනි දින මහා සභාව විසින් සම්මත කරන 1996 සැප්තැම්බර් 24 සිට නිව් යෝර්ක්හි එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානයේදී CTBT ලියවිල්ල අත්සන් කිරීම සඳහා විවෘතව පවතී.
1996 ඔක්තෝම්බර් මාසයේදී, ගිවිසුම අත්සන් කිරීම සඳහා විවෘත වී දින කිහිපයකට පසු, CTBT හි පළමු අත්සන් කළ රටවල් අතරට ශ්‍රී ලංකාව ද එක්විය.
ශ්‍රී ලංකාව පසුව 2000 ජුනි මාසයේදී CTBTO සමඟ පහසු ගිවිසුමකට එළැඹුණු අතර එය CTBT සමඟ අනුකූලද යන්න තහවුරු කිරීම සඳහා ජාත්‍යන්තර නිරීක්ෂණ පද්ධතියේ (IMS) කොටසක් ලෙස මහනුවර පල්ලේකැලේ සහායක භූ කම්පන මධ්‍යස්ථානයක් පිහිටුවීමට හේතු විය.
භූ විද්‍යා සමීක්ෂණ සහ පතල් කාර්යාංශය ඔස්ට්‍රියාවේ වියානා හි පිහිටි විස්තීරණ න්‍යෂ්ටික පරීක්ෂණ තහනම් ගිවිසුම් සංවිධානයේ (CTBTO) ශ්‍රී ලංකාවේ ජාතික තාක්ෂණික කේන්ද්‍රස්ථානය ද වේ.
CTBT සියලු න්‍යෂ්ටික පිපිරීම් සෑම තැනකම, සෑම කෙනෙකුම සහ සෑම විටම අනුමත නොකරන අතර, අත්සන් කළ රාජ්‍යයන් 186 ක් සහ අනුමත කරන රාජ්‍යයන් 178 ක් සමඟ ගිවිසුමට එළැඹේ. කෙසේ වෙතත්, ගිවිසුම බලාත්මක වන්නේ එහි ඇමුණුම 2 හි ලැයිස්තුගත කර ඇති සියලුම රාජ්‍යයන් 44 විසින් එය අනුමත කළ පසු පමණි.
න්‍යෂ්ටික අවිහරණය සඳහා වන දිගුකාලීන කැපවීම සහ CTBT හි මූලික අරමුණු සාක්ෂාත් කර ගැනීම සඳහා එහි අවශ්‍යතාවය පිළිබඳව ශ්‍රී ලංකාව මෙම අවස්ථාවේදී භාවිතා කළ මූලධර්ම හා අරමුණු සාක්ෂි දරයි.
