රෂිකා හෙන්නායක සැප්තැම්බර් 20, ලෝකය (අවුට්බවුන්ඩ් ටුඩේ):
නවාබ් ඩින් පාකිස්තානයේ සරණාගතයෙකු ලෙස , ඇෆ්ගනිස්ථානයේ නැගෙනහිර කුනාර් පළාතේ කඳුකරයේ ඔහුගේ උපන් ගම්මානය වන වඩීර් වෙත වසර අටකට පසු ආපසු පැමිණියේය.
අද ඔහු ජීවත් වන්නේ ඔහුගේම ගොවිබිමක කූඩාරමක ය. මෙම කලාපයේ තවත් දහස් ගණනකගේ ජීවිත විනාශ කළ භූමිකම්පාවෙන් ඔහුගේ නිවස සති තුනකට පමණ පෙර විනාශ විය.
“අපි දැන් කූඩාරම් කඳවුරුවල ජීවත් වෙනවා,” 55 හැවිරිදි ගොවියා අසල පිහිටි නූර්ගල් ගම්මානයේ තම ඥාති සහෝදරයාගේ සාප්පුවේදී කතා කරමින් පැවසීය. “අපේ ගෙවල් පැරණියි, ඒවායින් කිසිවක් ඉතිරි වුණේ නැහැ… භූමිකම්පාව අතරතුර කන්දෙන් වැටෙන විශාල ගල්පරවලින් ඒවා සියල්ලම විනාශ වුණා.”
ඩින්ගේ අරගලය ඇෆ්ගනිස්ථානුවන් විශාල සංඛ්‍යාවක් මුහුණ දෙන දැවෙන ගැටළුවකි.
ජාත්‍යන්තර සංක්‍රමණ සංවිධානය (IOM)ට අනුව, 2023 සැප්තැම්බර් මාසයේ සිට ඉරානයෙන් සහ පකිස්ථානයෙන් ආපසු පැමිණි මිලියන හතරකට අධික ජනතාව අතර ඔහු ද සිටී.
අගෝස්තු 31 වන දින ඇති වූ භූමිකම්පාවෙන් පුද්ගලයින් 2,200 ක් පමණ මිය ගිය අතර නිවාස 5,000 කට වැඩි ප්‍රමාණයක් විනාශ වූ අතර එය පුළුල් ආර්ථික අර්බුදයක් තවත් උග්‍ර කළේය.“අපි පකිස්ථානයේ වැඩ කළ සියල්ල අපට අහිමි වුණා, දැන් අපට මෙහි සියල්ල අහිමි වුණා,” ඩින් තවදුරටත් පවසයි.
ඔහු ඇෆ්ගනිස්ථානයේ තම ගමෙන් පලා යාමෙන් පසු වසර අටක් පාකිස්තානයේ සියල්කොට් දිස්ත්‍රික්කයේ දස්කා නගරයේ ජීවත් වූ අතර, ISIL (ISIS) සටන්කරුවන් ඔහුට ඔවුන් හා එක්වන ලෙස හෝ පිටව යන ලෙස පවසා ඇත..
“මම ISIL හා සම්බන්ධ වීම ප්‍රතික්ෂේප කළ අතර මට පකිස්ථානයට සංක්‍රමණය වීමට බල කෙරුනි,” ඔහු පැහැදිලි කරයි.පකිස්ථාන රජය විසින් ලේඛනගත නොකළ විදේශිකයන්ට එරෙහිව රට පුරා මර්දනය දිගටම කරගෙන යාමත් සමඟ ඔහුගේ පිටුවහල් කිරීම මේ වසරේ හදිසියේම අවසන් විය.
පකිස්ථාන පොලිසිය ඔහුගේ නිවස වැටලූ ආකාරය, ඔහු සහ ඔහුගේ පවුලේ අය පිටුවහල් කිරීම සඳහා කඳවුරකට ගෙන ගිය ආකාරය ඔහු විස්තර කරයි. “අපේ කාලය අවසන් වී ඇති බවත් අපට පිටව යා යුතු බවත් අපට පැවසූ විට මම පාකිස්තානයෙන් ආපසු පැමිණියා,” ඔහු පවසයි.
“අපේ ගමට ආපසු යාමට පෙර, ඇෆ්ගන් බලධාරීන් විසින් අපව ලියාපදිංචි කරන තෙක් අපට ටෝර්ක්හැම් දේශසීමා හරස් මාර්ගයේ රාත්‍රී දෙකක් ගත කිරීමට සිදු විය.”මෙම අරගලය කුනාර් පුරා දෝංකාර දෙයි. නූර්ගල් සිට කිලෝමීටර් 12 ක් පමණ දුරින්, බරබාත් ගම්මානයේ, 58 හැවිරිදි සදාත් ඛාන් භූමිකම්පාව ඇති වන තෙක් ඔහු කුලියට ගෙන සිටි නිවසේ සුන්බුන් අසල වාඩි වී සිටී.
ඛාන්ගේ සෞඛ්‍ය තත්වය දුර්වල වෙමින් පැවති අතර ඔහුගේ බිරිඳ සහ දරුවන් හත්දෙනා නඩත්තු කිරීමට තවදුරටත් රැකියාවක් සොයා ගැනීමට නොහැකි වූ බැවින් ඛාන් පාකිස්තානයෙන් කැමැත්තෙන් ආපසු පැමිණියේය. දැන්, භූමිකම්පාව ඔහුට ඉතිරිව තිබූ ස්වල්ප දේ පවා උදුරා ගෙන ඇත.
“මම පකිස්තානයේත් දුප්පත්. මම විතරයි වැඩ කළේ, මගේ මුළු පවුලම මා මත යැපුණා,” ඔහු අල් ජසීරාට පවසයි. “ඊළඟ ආහාර වේල කොහෙන් ලැබෙයිද කියලා අපි දන්නේ නැහැ. මෙහෙ රස්සාවක් නැහැ. මගේ පෙනහළුවලත් ගැටළු තියෙනවා. මම තවත් උත්සාහ කළොත් මට හුස්ම ගැනීමේ අපහසුවක් තියෙනවා.”
තම පවුලට කූඩාරමක් ලබා දෙන ලෙස පළාත් පාලන ආයතනවලින් කළ ඉල්ලීමට මෙතෙක් පිළිතුරු නොලැබුණු බව ඔහු පවසයි.
” කූඩාරමක් ඉල්ලා සිටීමට මම බලධාරීන් වෙත ගියෙමි,” ඔහු පවසයි. “අපිට කිසිවක් ලැබුණේ නැහැ, ඒ නිසා මම කෙනෙකුගෙන් ඉල්ලා සිටියේ මගේ දරුවන්ට ටික කලකට කාමරයක් ලබා දෙන ලෙසයි. මගේ මාමා මට අනුකම්පා කර දැන් ශීත කාලය එන නිසා ඔහුගේ නිවසේ එක් කාමරයක රැඳී සිටීමට මට ඉඩ දුන්නා.” ඔහු අසරණව පවසයි.
